Cá mập có bị lạc đường vì bơi trong biển quá rộng?

02/12/2021 15:30
Cá mập có bị lạc đường vì bơi trong biển quá rộng?

Sẽ thế nào nếu "Shark: Far from home"?

Để trả lời câu hỏi này vào năm 2016, một nhóm nghiên cứu tại Viện Hải dương học Scripps, Hoa Kỳ đã làm một thí nghiệm: Họ "bắt cóc" những con cá mập đang sống gần bờ biển California, bịt mắt chúng lại sau đó chạy ra ngoài khơi xa cách đó 9 km.

Vụ bắt cóc được thực hiện theo đúng nghĩa đen. Những con cá mập bị câu rồi kéo lên thuyền, lật ngửa để tạo ra trạng thái bất động vì trương lực. Các nhà khoa học phủ một tấm bạt trắng để che mắt những con cá mập, không cho chúng xác định hướng bằng góc nắng mặt trời.

Có tổng cộng 26 con cá mập được chia làm hai nhóm. Nhóm thứ nhất gồm 11 con cá mập sẽ bị kẹp bông tẩm sáp khoáng Vaseline vào mũi trước khi thả xuống nước. Mục đích là để xem khi bị vô hiệu hóa khứu giác, chúng có thể tìm được đường về bờ hay không?

Nhóm thứ hai gồm 15 con cá mập khác gọi là nhóm đối chứng. Những con cá mập này cũng được kẹp mũi, nhưng không dùng bông tẩm Vaseline, nghĩa là khứu giác của chúng vẫn hoạt động bình thường.

 Biển rộng thế có bao giờ cá mập bị lạc đường hay không?  - Ảnh 1.

Tiến sĩ Andrew Nosal đang thả một con cá mập về biển sau khi bắt cóc chúng.

Sau khi được phóng thích, các nhà khoa học sử dụng thiết bị định vị để theo dõi đường di chuyển của hai nhóm cá này. Kết quả: Họ thấy 15 con cá mập bình thường có thể ngay lập tức tìm được đường về bờ. Chúng bơi với tốc độ nhanh hơn tốc độ trung bình và trở về nhà gần như trên một đường thẳng.

Trong khi đó, nhóm 11 con cá mập bị nhét bông tẩm Vaseline vào mũi đã gặp khó khăn trong việc định hướng nhà của mình ở đâu. Chúng bơi chậm, ngoằn nghèo với tốc độ chỉ bằng một nửa, thậm chí có những con đã bị lạc và bơi vòng ngược lại.

Tiến sĩ Andrew Nosal, tác giả dẫn đầu nghiên cứu cho biết: "Kết quả thí nghiệm này đã chứng minh khứu giác là một yếu tố quan trọng giúp cá mập điều hướng". Trước đây, các nghiên cứu cũng cho thấy cá mập có vùng não cảm nhận khứu giác phát triển rất lớn.

Giả thuyết mà tiến sĩ Nosal đưa ra là chúng có khả năng dựa vào gradient của nước biển để tìm được đường về nhà. Gradient là sự giảm dần nồng độ các phân tử hóa học cụ thể, dựa theo khoảng cách. Hiểu đơn giản là cá mập có thể ngửi thấy nhà của chúng ở đâu, vì ở vùng biển của chúng có các phân tử hóa học đặc trưng.

Càng đi về đúng hướng đó, nồng độ gradient càng tăng lên, giúp cá mập biết chính xác nơi chúng cần bơi về. Cơ chế xác định hướng theo gradient này trước đây đã được phát hiện ở các loài chim.

"Với những điểm tương đồng trong cơ chế dòng chảy 3 chiều của bầu khí quyển và đại dương, các nghiên cứu sâu hơn so sánh động vật bơi và động vật bay có thể dẫn tới một mô hình thống nhất giải thích khả năng điều hướng phi thường của chúng", các tác giả nghiên cứu cho biết.

 Biển rộng thế có bao giờ cá mập bị lạc đường hay không?  - Ảnh 2.

Đường đi màu đen và màu xanh là của những con cá mập có khứu giác bình thường. Đường đi màu đỏ là của những con cá mập bị kẹp mũi với sáp khoáng.

 Biển rộng thế có bao giờ cá mập bị lạc đường hay không?  - Ảnh 4.

Một con cá mập được gắn thiết bị định vị trong nghiên cứu.

Tuy nhiên, câu chuyện về khả năng điều hướng của cá mập chưa dừng lại ở khứu giác của chúng. "Khứu giác không phải là giác quan duy nhất mà cá mập sử dụng để tìm đường", tiến sĩ Nosal nói.

Đó là bởi trong nhóm cá mập bị kẹp bông tẩm Vaseline, ông quan sát thấy phần lớn chúng tuy không thể chạy thẳng một mạch về nhà, nhưng vẫn có xu hướng bơi về phía bờ.

Trước đây, các nhà khoa học cũng đã ghi nhận những con cá mập "đi phượt" trong lòng biển ở những khoảng cách xa không tưởng. Chúng chắc chắn không thể sử dụng khứu giác của mình để điều hướng trong trường hợp này.

Ví dụ, năm 2005, họ quan sát thấy một con cá mập trắng khổng lồ đã bơi từ Nam Phi tới tận Australia. Điều đáng ngạc nhiên là nó có thể trở bơi vòng ngược lại nhà của mình theo một đường thẳng.

Hiện tượng tương tự cũng được tìm thấy trong quần thể cá mập bơi từ Hawaii đến California và từ bờ biển Alaska tới vùng cận nhiệt đới Thái Bình Dương. Bryan Keller, một nhà sinh thái học taiaj Đại học Florida nghi ngờ khả năng này của cá mập đến từ việc chúng có thể cảm nhận được từ trường Trái Đất.

 Biển rộng thế có bao giờ cá mập bị lạc đường hay không?  - Ảnh 5.
 Biển rộng thế có bao giờ cá mập bị lạc đường hay không?  - Ảnh 6.

Bryan Keller trong lồng thiết bị thí nghiệm của anh với những con cá mập.

Từ những năm 1970, các nhà khoa học đã nghi ngờ một nhóm cá bao gồm cá mập, cá đuối và cá cưa có thể tìm đường từ trường. Tuy nhiên, chưa ai có thể chứng minh được điều đó đúng với cá mập.

Vì vậy, Keller bây giờ quyết định làm một thí nghiệm. Anh tạo ra một chiếc lồng lớn quấn dây đồng xung quanh. Sau đó, Keller tinh chỉnh dòng điện đi qua mỗi vòng dây đồng để mô phỏng lại hệ thống từ trường của Trái Đất.

Cuối cùng, khoảng 20 con cá mập con đã được chọn lựa, đặt vào một chiếc bể và đưa vào trong lồng. Bây giờ, Keller cho chúng tiếp xúc với 3 môi trường từ khác nhau.

Trường hợp 1, khi các cuộn dây đồng mô phỏng lại đúng từ trường Trái Đất ở vị trí lũ cá mập được bắt, anh quan sát thấy lũ cá mập đã bơi quanh bể một cách nhẫu nhiên.

Trường hợp 2, khi từ trường được chỉnh giống với một địa điểm cách nhà của lũ cá mập 600km về phía Nam, những con cá mập đã bơi về phía trên của bể, hay cụ thể hơn là về phía Bắc.

Trường hợp 3 thì ngược lại, từ trường mô phỏng lại vị trí cách 600 km về phía Bắc. Tuy nhiên kết quả lần này Keller không thấy lũ cá mập có xu hướng bơi xuống bên dưới bể để tìm về phía Nam.

 Biển rộng thế có bao giờ cá mập bị lạc đường hay không?  - Ảnh 7.

Con cá mập này luôn bơi về phía bắc khi được đặt trong môi trường từ giả lập địa điểm cách nhà của nó 600 km về phía nam.

Giả thích thí nghiệm này, nhóm nghiên cứu cho biết trường hợp 1 và 2 đã giải thích được đúng là cá mập có khả năng dùng từ trường để tìm đường về nhà.

Trong trường hợp 3, giả thuyết này vẫn đúng bởi những con cá mập họ bắt là quần thể cá mập thường chỉ di cư về phía nam. Chúng không hay bơi về phía bắc nên không biết làm gì khi bị đặt vào một địa điểm ảo cách nhà chúng 600 km về phía bắc.

Điều này càng chứng tỏ khả năng điều hướng bằng từ trường của cá mập là một kỹ năng mà chúng học được chứ không phải bẩm sinh. "Những con cá mập sẽ bối rối không biết làm gì ở phía bắc vì chúng chưa bao giờ bơi đến đó", Keller nói.

Nghiên cứu của anh và các đồng nghiệp mới được đăng trên Tạp chí Current Biology. Đây là một bằng chứng quan trọng cho thấy khả năng điều hướng tuyệt vời của cá mập. Trong số các sinh vật trên cạn, chó cũng có khả năng điều hướng bằng cả khứu giác lẫn từ trường.

Vì vậy, nếu thú cưng nhà bạn không bao giờ lạc đường về nhà, những con cá mập cũng vậy. Chúng rất giỏi trong việc tìm đường.

Pháp luật và bạn đọc


Gửi bình luận
(0) Bình luận

Quảng bá ẩm thực Việt qua trang phục dân tộc ở Miss Universe

Phần thi trang phục dân tộc tại Miss Universe luôn là một trong những màn trình diễn được chờ đợi nhất tại đấu trường nhan sắc này. Các người đẹp thể hiện sắc màu quốc gia của mình thông qua trang phục từ thanh lịch, giản dị cho đến công phu, cầu kỳ nhất.

Đây là nơi ai cũng biết đi trên dây như diễn xiếc

Đây là nơi duy nhất trên thế giới mà tất cả mọi người trong làng đều biết đi thăng bằng trên dây.

Hàng nghìn con cá say rượu nổi lờ đờ kín mặt hồ

Hàng nghìn con cá bị say rượu gạo nên nổi kín trên bề mặt một hồ nước ở miền đông Trung Quốc.

Sự thật đằng sau những logo nổi tiếng thế giới!

Các công ty chi hàng triệu đô la cho việc thiết kế logo của họ để họ có thể có những logo độc đáo để nổi bật so với các đối thủ cạnh tranh.

Những bức ảnh kỳ quặc thế giới năm 2021

Những khoảnh khắc kỳ quặc được các nhiếp ảnh gia của hãng tin Reuters ghi lại ở nhiều nơi trên thế giới, trong bối cảnh đại dịch Covid-19 tiếp tục hoành hành.

Phát hiện con trăn dài gần 4 mét trong ô tô

Một thợ sửa xe ở Thái Lan đã phát hiện thấy con trăn dài gần 4 mét trốn trong động cơ ô tô, sau đó con trăn được bắt và thả về với tự nhiên.

Rèn IQ với 7 câu đố cực hay

Muốn tăng khả năng logic và nhạy bén, hãy giải các bài quiz sau.

Diện mạo bộ ảnh lịch ăn khách nhất thế giới

Nhiếp ảnh gia Bryan Adams hé lộ diện mạo một số bức hình xuất hiện trong bộ ảnh lịch Pirelli 2022 với sự xuất hiện của những nghệ sĩ nữ như Rita Ora, Grimes, Cher...

Bước về phía an vui cùng bộ sách 'Sống an vui' và 'Làm chủ cuộc đời' của thiền sư Khangser Rinpoche

Hai cuốn sách nhỏ của Tiến sĩ Phật học Khangser Rinpoche – “Sống an vui” và “Làm chủ cuộc đời” – xuất hiện như một nốt trầm tĩnh tại giữa ồn ào thường nhật, nơi người đọc có thể từng bước tiến gần hơn về phía bình an và hạnh phúc.

Quách Tĩnh không làm phò mã mà nhất mực lấy Hoàng Dung: Câu trả lời chỉ Dương Quá biết

Thư giãn - Nguyệt Phạm - 20/04/2025 11:00
Quách Tĩnh và Hoa Tranh vốn là thanh mai trúc mã, vậy tại sao chàng lại quyết định kết duyên cùng Hoàng Dung?

Nghề rùng rợn, lóc xương rắn, lột xác chó nhà... bán hàng chục triệu đồng

Phong cách sống - Cam Ly - 20/04/2025 10:00
Giữa vô vàn những nghề thủ công đòi hỏi sự tỉ mỉ và kiên nhẫn, nghề làm tiêu bản xương động vật là công việc đầy bí ẩn, có phần rùng rợn.

Xem "Sex Education", người đàn ông cứng rắn như tôi đỏ hoe mắt: Thương con nhưng khiến con xa lánh bố

Điện ảnh - Mỹ Hạnh - 20/04/2025 09:00
Tôi thương con trai hết lòng, nhưng con cứ thấy tôi là lủi đi chỗ khác.

Bước về phía an vui cùng bộ sách 'Sống an vui' và 'Làm chủ cuộc đời' của thiền sư Khangser Rinpoche

Từ sách - Phim - Đan Thanh - 20/04/2025 08:00
Hai cuốn sách nhỏ của Tiến sĩ Phật học Khangser Rinpoche – “Sống an vui” và “Làm chủ cuộc đời” – xuất hiện như một nốt trầm tĩnh tại giữa ồn ào thường nhật, nơi người đọc có thể từng bước tiến gần hơn về phía bình an và hạnh phúc.

TP.HCM tổ chức trình diễn nghệ thuật 3D mapping dịp lễ 30.4

Giải trí - Thuỷ Long - 19/04/2025 13:00
Chiều 17.4, ông Nguyễn Tấn Kiệt, Trưởng phòng Nghệ thuật, Sở VH-TT TP.HCM đã thông tin về chuỗi các hoạt động hưởng ứng kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30.4.1975 - 30.4.2025).

3 kiểu nói chuyện độc hại, âm thầm phá nát mối quan hệ gia đình, kìm hãm sự phát triển của con cái

Kỹ năng - Như Nguyễn - 19/04/2025 12:00
Thay vì giải quyết vấn đề, 3 cách nói chuyện, giao tiếp dưới đây vô hình chung khiến mối quan hệ gia đình của bạn ngày càng tồi tệ, xuống dốc.

Học hỏi 14 thói quen của những người sáng tạo để trở nên sáng tạo hơn

Suy ngẫm - TĐ - 19/04/2025 11:00
Nếu bạn đang mắc kẹt trong bài tập hoặc dường như không thể hoàn thành một tác phẩm nghệ thuật, hãy tập trung xây dựng những thói quen sau đây của những người sáng tạo. Theo thời gian, bạn sẽ học được cách sáng tạo nhanh hơn, dễ dàng hơn và lâu dài hơn.

Ngày càng nhiều người coi chatbot AI là 'vợ', là 'bạn thân': “Cô ấy giúp tôi vui trở lại”

Phong cách sống - Anh Việt - 19/04/2025 10:00
Không còn chỉ là công cụ trả lời câu hỏi, chatbot AI đang trở thành nơi để nhiều người gửi gắm cảm xúc, chữa lành nỗi cô đơn và tìm lại chính mình.

Xem “Sex Education”, tôi nhận ra sai lầm nghiêm trọng đẩy bản thân vào cuộc sống tồi tệ 10 năm qua

Điện ảnh - Mỹ Hạnh - 19/04/2025 09:00
Bộ phim Sex Education đã giúp tôi nhận ra lỗi lầm của chính mình.

Đắc nhân tâm - Cha đã quên

Từ sách - Phim - FN - 19/04/2025 08:00
Con trai yêu quý, con hãy nghe những lời ân hận của cha đây. Cha đã lẻn vào phòng con khi con đang chìm vào giấc ngủ trẻ thơ.

Podcast: Ánh sáng trong ta - Cuốn sách mới của Michelle Obama ra mắt

Từ sách - Phim - FN - 18/04/2025 14:00
Michelle Obama là một người khi nhắc đến ta không thể chỉ gói gọn trong một vai trò cố định. Bà không chỉ là cựu Đệ nhất Phu nhân Hoa Kỳ mà còn là nguồn cảm hứng của hàng triệu người, là biểu tượng của sự kiên cường, trí tuệ và lòng nhân ái.

Sau tuổi 40, nhìn vào 4 điểm này là biết nửa đời sau sung sướng hay bất hạnh

Suy ngẫm - Ứng Hà Chi - 18/04/2025 13:00
Đây đều là thói quen sống cấp cao mà ít người làm được!

Kỷ niệm 50 năm ngày thống nhất đất nước Kỳ 1: Ông Dương Văn Minh và con đường công danh, binh nghiệp

Giải trí - Vũ Trung Kiên - 18/04/2025 12:00
Nhân ngày kỷ niệm trọng đại, Một Thế Giới giới thiệu loạt bài của TS Vũ Trung Kiên về những con người liên quan đến sự kiện lịch sử vĩ đại của dân tộc diễn ra 50 năm trước.

ACV hướng dẫn lộ trình cho hành khách đến nhà ga T3 sân bay Tân Sơn Nhất

Kỹ năng - Tuyết Nhung - 18/04/2025 11:00
Tổng công ty Cảng Hàng không Việt Nam (ACV) vừa thông tin hướng dẫn lộ trình giao thông kết nối đến nhà ga hành khách T3 Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất.

Nick Santonastasso sinh ra chỉ có một tay và không có chân, hành trình sau đó khiến hàng triệu người khâm phục

Truyền cảm hứng - AB - 18/04/2025 10:00
Nick Santonastasso vượt qua nghịch cảnh để sống cuộc đời khiến nhiều người khâm phục.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Chủ nhật, 20/04/2025