Nguyễn Lê Hùng, 28 tuổi, là một trong hai người Việt Nam có mặt trong danh sách "Forbes 30 Under 30 Asia" năm 2025, hạng mục Tác động xã hội (Social Impact).
Forbes ghi nhận anh nhờ những đóng góp thiết thực trong lĩnh vực giáo dục và phát triển cộng đồng. Năm 2018, Lê Hùng sáng lập dự án PISE (Ươm mầm cho các nhà khởi nghiệp xã hội trẻ), đặt trụ sở tại TP.HCM, nhằm hỗ trợ thanh thiếu niên ở các thành phố nhỏ xây dựng các sáng kiến xã hội giải quyết vấn đề địa phương.
PISE hoạt động theo mô hình phi lợi nhuận, cung cấp chương trình đào tạo, cố vấn và các trại hè dành cho học sinh, sinh viên. Tính đến nay, dự án đã hỗ trợ hơn 50 sáng kiến, tác động đến khoảng 2.500 người. Một số dự án tiêu biểu có thể kể đến như DÁM nâng cao nhận thức về bạo lực học đường qua mạng xã hội, hay Plastico kêu gọi học sinh giảm sử dụng nhựa trong trường học.
Nguyễn Lê Hùng chọn con đường làm việc thầm lặng, tập trung xây dựng các dự án có tác động lâu dài, đặc biệt hướng tới các cộng đồng khó khăn và vùng sâu vùng xa.
Có tên trong danh sách gương mặt trẻ nổi bật châu Á “30 Under 30 Asia” của tạp chí Forbes, cảm xúc của anh Hùng như thế nào? Việc được chọn có ý nghĩa gì với anh và hành trình của PISE?
Thật lòng mà nói, tôi khá bất ngờ và vinh dự. Tôi không nghĩ mình sẽ được chọn vì hiểu rõ mức độ cạnh tranh của danh sách này, các bạn từng được vinh danh những năm trước đều rất xuất sắc. Tôi cũng không phải người hay xuất hiện trên truyền thông, việc được đề cử lần này là nhờ nhiều người anh từng nằm trong danh sách trước giới thiệu.
Bên cạnh vinh dự, điều tôi cảm thấy rõ nhất là sự biết ơn. PISE là một nỗ lực tập thể. Nếu tôi có vai trò gì, thì đó là người khởi xướng, người thấy tiềm năng, gọi thêm những người cùng chí hướng để cùng nhau bắt tay vào làm.
Nhờ được lọt vào danh sách này, PISE được nhiều người biết tới hơn, điều đó có thể giúp các bạn trẻ tiếp cận thông tin dễ dàng hơn. Với tôi, đây là giá trị lớn nhất.
Tôi gần như không tìm thấy thông tin gì về anh trên . Anh có thể chia sẻ đôi chút về hành trình cá nhân của mình không?
Tôi sinh ra ở Mỹ Tho, Đồng Tháp (trước sáp nhập là Tiền Giang) . Gia đình chuyển lên TP.HCM từ khi tôi lên 3 tuổi và tôi lớn lên tại đây. Tôi du học từ năm lớp 11 và sống ở nước ngoài trong 7 năm, học ngành Kinh tế - Tài chính tại NYU Abu Dhabi, một phân hiệu của Đại học New York tại Trung Đông. Tôi trở về Việt Nam năm 2020, vào đúng thời điểm dịch COVID-19 bắt đầu bùng phát.
Từ đó đến nay, tôi làm việc trong lĩnh vực thương mại điện tử và cùng các cộng sự triển khai PISE như một hoạt động cộng đồng hoàn toàn phi lợi nhuận. Mục tiêu của chúng tôi là hỗ trợ các bạn trẻ ở những tỉnh, thành phố nhỏ, đặc biệt là vùng nông thôn, tiếp cận cơ hội giáo dục, định hướng học tập và phát triển tiềm năng của chính mình.
Tất cả những gì chúng tôi đang làm đều miễn phí, hoàn toàn tự nguyện. Đơn giản vì chúng tôi muốn tạo nên một hệ sinh thái hỗ trợ thật sự có ý nghĩa cho các bạn trẻ.
Còn mỗi người trong cộng đồng PISE đều có công việc riêng của mình. PISE là dự án tình nguyện giúp chúng tôi cảm thấy được góp sức cho cuộc sống, cộng đồng.
Trong hành trình từ khi còn là ý tưởng đến lúc PISE thực sự lan tỏa, chắc hẳn có nhiều cột mốc đặc biệt?
Tôi bắt đầu ấp ủ ý tưởng về PISE vào năm 2017, khi đang là sinh viên năm hai, khoảng 19-20 tuổi. Lúc đó, tôi đã ở nước ngoài khá lâu. Tôi từng được trao cơ hội học bổng toàn phần để học Đại học New York. Với tôi, đó là một món nợ ân tình với cuộc đời. Tôi nghĩ, mình cần làm điều gì đó để “trả ơn đời”, dù là rất nhỏ.
Tôi chọn Đồng Tháp làm điểm đến đầu tiên, cụ thể là TP. Cao Lãnh. Tôi chủ động liên hệ với một trường chuyên tại địa phương, mong muốn lắng nghe học sinh ở đó đang cần gì. May mắn là thầy cô và các lãnh đạo trường rất cởi mở. Đó là lần đầu tiên sau nhiều năm sống ở nước ngoài, tôi trở về, ngồi trò chuyện trực tiếp với học sinh và tôi ngạc nhiên trước sự năng động và nhạy bén của các bạn.
Sau sự kiện PISE đầu tiên, tôi từng nghĩ đến chuyện dừng lại. Cả đội đều đang sống hoặc làm việc ở các quốc gia khác nhau, phải xoay xở mọi thứ từ xa và làm nhiều khâu tổ chức, mọi người đều rất mệt. Nhưng rồi khoảnh khắc chia tay đã khiến tôi thay đổi.
Các bạn học sinh tiễn chúng tôi ra bến xe, có bạn rơi nước mắt. Một bạn nói: “Em không ngờ có những anh chị về tận đây, làm miễn phí, chỉ để lắng nghe và truyền cảm hứng cho bọn em. Em chưa từng nghĩ có nhiều người quan tâm đến những điều tụi em suy nghĩ gì, hay mong muốn đóng góp gì cho quê hương”. Chính điều đó đã trở thành lý do để PISE tiếp tục.
Trên chuyến xe trở về, tôi tự hỏi, dù hoạt động còn nhỏ, quỹ vô cùng hạn chế, nhưng nếu nó thực sự có ý nghĩa với các bạn trẻ, thì vì sao mình lại dừng lại?
Anh từng nói PISE là cách để “trả ơn đời” sau khi nhận được học bổng toàn phần. Điều gì khiến anh gắn bó với con đường này lâu dài?
Với tôi, học bổng toàn phần đến với tôi là một điều mà trước đó tôi chưa từng dám nghĩ đến. Khi có được cơ hội ấy, tôi coi đó như một bước đệm, để mình tiếp tục nỗ lực học tập, phát triển bản thân. Nếu tôi từng được trao cơ hội như vậy, thì tại sao không giúp người khác cũng có cơ hội tương tự? Tôi tin, một hành động nhỏ, một kết nối đúng lúc có thể thay đổi hướng đi của một người trẻ. Và nếu một bạn trẻ ấy, sau này quay trở lại giúp thêm một người khác trong cộng đồng mình, thì tác động đó sẽ nhân lên theo cấp số nhân.
Những tác động thực sự là điều giữ chúng tôi ở lại với PISE. Tôi tin, PISE có thể chỉ góp phần chưa đến 0.01% trong thành công của một bạn. 99.99% còn lại là nỗ lực của các bạn, là hành trình rất cá nhân. Tác động của PISE là mở một công tắc, cho các bạn tiếp xúc, học hỏi từ những tấm gương thành công một cách trực tiếp, chứ không phải những câu chuyện xa vời qua mạng xã hội.
PISE giúp bạn trẻ hiểu rằng, những người giỏi như vậy, họ cũng bắt đầu từ đâu đó, cũng từng giống như mình ngày xưa. Họ làm được thì mình cũng có thể làm được. Chính điều đó đã truyền cảm hứng để bạn phấn đấu rất nhiều. Các bạn thành công đến mức tôi cũng không ngờ tới.
Tôi cũng có cơ hội gặp được rất nhiều người bạn tuyệt vời, những người giỏi, chân thành và có chung tinh thần cống hiến. Không chỉ các bạn đang sống và học tập tại Việt Nam, mà cả những người Việt Nam đang học tập & sinh sống ở nước ngoài, họ cũng luôn tìm cách để đóng góp. Có lẽ, chính tinh thần đó là thứ “nhiên liệu” bền bỉ nhất.
Anh có thể chia sẻ một vài câu chuyện đáng nhớ từ những bạn trẻ mà PISE từng đồng hành?
Ngay lúc này, 2 câu chuyện hiện lên rất rõ trong tôi, dù đã nhiều năm trôi qua.
Một bạn sinh năm 2001 là người Gia Lai, từng đỗ Đại học Kinh tế TPHCM. Sau khi tham gia PISE, bạn ấy xây dựng một dự án du lịch cộng đồng, tổ chức tour khám phá Tây Nguyên, nơi học sinh cấp ba trở thành hướng dẫn viên tập sự, thực hành tiếng Anh qua giao tiếp với du khách nước ngoài. Ở chiều ngược lại, du khách cũng có cơ hội trải nghiệm bản sắc địa phương một cách sống động.
Bạn được kết nối với một mentor, một chị đang nhận học bổng toàn phần tại Nhật Bản. Từ những buổi trò chuyện đầu tiên, bạn ấy lần đầu nghĩ đến chuyện du học, điều mà trước đó tưởng chừng quá xa vời. Bạn thi vào Fulbright, rồi nhận ra mình yêu thích và có năng lực với ngành Sinh học. Giờ đây, bạn ấy đang là nghiên cứu sinh tiến sĩ ngành Thần kinh học tại New York. Bạn từng nói với tôi: “Nếu không có PISE, có lẽ em chưa từng nghĩ mình có thể làm được như các anh chị.”
Trường hợp thứ hai là một học sinh sinh năm 2006, quê ở một huyện nhỏ ở Đồng Tháp. Gia đình không dư dả, nhưng sau khi tham gia PISE, được truyền cảm hứng từ những anh chị đi trước, bạn ấy nuôi giấc mơ du học từ năm lớp 10. Bạn giành học bổng UWC học chương trình quốc tế tại Trung Quốc, rồi sau đó tiếp tục giành học bổng toàn phần để chuyển tiếp sang Mỹ.
Tôi tin ở Việt Nam có rất nhiều “viên ngọc thô”, các bạn trẻ đầy tiềm năng nhưng thiếu điều kiện tiếp cận. PISE giúp “bật công tắc”, để các bạn thấy mình cũng có thể làm được.
Anh từng có nhiều năm học tập ở nước ngoài. Điều gì khiến anh quyết định trở về Việt Nam sau khi tốt nghiệp?
Tôi học cấp ba và đại học ở nước ngoài, tốt nghiệp vào năm 2020. Nhưng thật ra, ý định trở về Việt Nam đã có từ trước đó. Sau nhiều năm sống xa nhà, tôi nhớ cái “hơi ấm” của quê hương, được gần gia đình, được sống trong không khí thân thuộc.
Với tôi, Việt Nam không chỉ là nơi tôi sinh ra, mà còn là một mảnh đất đang chuyển mình mạnh mẽ. Không khí ở đây rất khác, sôi động và đầy cơ hội. Điều đó không chỉ thôi thúc tôi, mà còn khiến nhiều bạn du học sinh khác cũng muốn quay về. Bởi chúng tôi tin rằng, chính trong giai đoạn được xem là “thời điểm vàng” này, mình có thể tạo ra giá trị gì đó có ích cho nơi mình thuộc về.
Trong hành trình hơn 7 năm phát triển PISE, đâu là thời điểm khó khăn nhất với anh và các cộng sự? Và anh đã vượt qua điều đó như thế nào?
Với một dự án cộng đồng do người trẻ vận hành, hoạt động hoàn toàn phi lợi nhuận, tình nguyện và không có người làm toàn thời gian, thử thách lớn nhất luôn là con người. Mọi thứ đều tự nguyện, nên nguồn lực duy nhất và quan trọng nhất là tinh thần gắn bó.
Thời điểm khó khăn nhất là khoảng năm 2020–2021, khi đại dịch COVID-19 buộc mọi hoạt động phải chuyển sang online. PISE vốn lấy sự kết nối trực tiếp làm cốt lõi, mentor gặp gỡ học sinh, cùng nhau triển khai dự án nhưng giờ mọi thứ đều qua màn hình.
Câu hỏi lớn nhất lúc đó là: Làm sao để duy trì một thế hệ kế cận cho PISE?
Lúc ấy, tôi vừa đi làm, khối lượng công việc lớn, các cộng sự khác thì người sắp tốt nghiệp, người mới ra trường. Việc giữ được nhiệt huyết, duy trì sự kết nối trong nội bộ mà không có bất kỳ ràng buộc tài chính nào là điều không dễ. Nhưng rồi chính những giá trị mà PISE đã tạo ra, những bạn trẻ mà chúng tôi từng đồng hành, đã trở thành chất keo gắn kết.
Khi một từng đi qua PISE, anh mong họ sẽ mang theo điều gì? Ngoài kỹ năng làm dự án, có điều gì sâu xa hơn mà anh muốn truyền tải?
Có hai điều chúng tôi luôn mong muốn gửi gắm đến các bạn.
Thứ nhất là sự tự tin. Rất nhiều bạn đến từ những vùng quê xa, nghĩ rằng cơ hội chỉ dành cho người khác. Chúng tôi muốn họ tin rằng: “Mình cũng có thể”. Tài năng không nằm ở việc bạn đến từ đâu, mà ở việc bạn có dám tin vào bản thân và không ngừng cố gắng hay không.
PISE tạo ra một không gian để các bạn được tiếp xúc với mentor giỏi, những người từng đi trước, có trải nghiệm thực tế. Từ những lần trò chuyện như thế, các bạn bắt đầu dám nghĩ lớn hơn và tự tin hơn.
Thứ hai là tinh thần yêu và đóng góp cho quê hương. Khi mở đơn tuyển chọn, chúng tôi luôn yêu cầu, hãy nghĩ về một dự án có thể triển khai ngay tại cộng đồng bạn đang sống.
Chúng tôi muốn tạo ra một “vòng tròn tác động”, giúp các bạn trẻ tự tin để “đi thật xa”, phát triển bản thân và đóng góp cho quê hương.
Với một dự án phi lợi nhuận như PISE, tài chính chắc chắn là một thách thức lớn. Anh đã làm thế nào để tổ chức vừa giữ được lý tưởng, vừa vận hành bền vững?
Chúng tôi vận hành với chi phí cực kỳ tối giản. Điều này có được là nhờ sự hỗ trợ từ các trường học và địa phương. Họ cho mượn hội trường, ký túc xá, thậm chí hỗ trợ cả công tác hậu cần.
Ngoài ra, PISE cũng nhận được sự đồng hành từ một số doanh nghiệp trong nước. Tất nhiên, việc gây quỹ mỗi năm đều có khó khăn, nhưng tôi tin một điều: tác động mà PISE tạo ra là thật. Và điều đó đủ sức thuyết phục những người đồng hành kiên trì cùng chúng tôi đến hôm nay.
Sau hành trình 7 năm phát triển PISE, điều gì khiến anh cảm thấy tự hào nhất khi nhìn lại?
Với tôi, PISE là một điều rất đẹp. Mỗi người trong chúng ta, trên hành trình trưởng thành, đều sẽ đi qua những năm tháng có lúc thăng hoa, có lúc chông chênh. Nhưng mỗi khi nghĩ về PISE, tôi như được trở lại với thanh xuân của chính mình, trong trẻo, nhiệt huyết, và đầy thiện chí.
Có một điều tôi luôn trân trọng: PISE không giới hạn độ tuổi, vùng miền hay xuất phát điểm. Chúng tôi có thành viên sinh năm 1994, 1995, có cả những cô chú hỗ trợ đã ngoài 60. Các thành viên đến từ khắp mọi miền. Nhưng tất cả đều gặp nhau ở một điểm chung, cùng tin vào khả năng tạo ra tác động tích cực, đặc biệt với các bạn trẻ ở các tỉnh, thành phố nhỏ & vùng nông thôn.
Tôi luôn nghĩ, nếu các bạn ấy được tiếp cận thông tin đúng lúc, được tiếp sức đúng cách, thì khi cơ hội đến, các bạn hoàn toàn có thể nắm lấy. Và thậm chí, nhiều bạn còn vượt xa cả mong đợi ban đầu của chính mình.
Vậy còn mong muốn hay kỳ vọng của anh dành cho PISE trong tương lai gần và xa thì sao?
Nói về tương lai xa thì thật lòng, tôi cũng không dám khẳng định trước điều gì. Trong tương lai gần, tôi vẫn hy vọng PISE có thể tiếp tục lan tỏa và tạo ra những tác động tích cực đến nhiều bạn trẻ Việt Nam hơn nữa, đến nhiều nơi hơn nữa.
Trong năm tới, tôi mong PISE sẽ hiện diện rộng khắp cả ba miền Bắc, Trung, Nam. Sự hiện diện của những bạn trẻ từng tham gia PISE, đã trưởng thành, rồi quay trở lại giúp đỡ cộng đồng nơi mình sống.
Tôi tin rằng, khi những bạn từng được rèn luyện từ PISE quay về truyền cảm hứng cho các bạn trẻ khác, ở các thôn xóm, khu vực của các bạn. Và đó là điều mà tôi và cả team luôn mong mỏi: Tác động tích cực của PISE được lan tỏa đến nhiều vùng đất hơn nữa trên bản đồ Việt Nam.
Trong suốt hành trình đồng hành cùng các dự án cộng đồng, đâu là nguồn cảm hứng lớn với anh?
Tôi không nghĩ có một cá nhân cụ thể nào truyền cảm hứng cho tôi theo kiểu thần tượng hay dẫn dắt cả một hành trình. Nhưng nếu được phép nhân hóa, thì người truyền cảm hứng lớn nhất cho tôi chính là… Việt Nam.
Tôi luôn cảm thấy sức trẻ của đất nước, khát khao vươn lên và sự bền bỉ vượt qua khó khăn của người Việt là một động lực rất lớn. Đó không chỉ là cảm hứng, mà còn là một niềm thôi thúc khiến tôi muốn đóng góp, muốn làm điều gì đó.
Con người ở đây thật sự năng động, đầy khát vọng và tràn trề sức sống. Và tôi mong mình có thể hòa vào mạch chảy ấy.
Trong quá trình học tập, phát triển và thực hiện các dự án cộng đồng, điều gì là bài học lớn nhất anh đã rút ra cho bản thân?
Tôi đúc rút được hai điều quan trọng. Thứ nhất là sự đồng cảm. Khi biết đặt mình vào góc nhìn của người khác, mình không chỉ hiểu họ hơn, mà còn làm giàu thêm trải nghiệm sống của chính mình. Đồng cảm giúp mình sống hài hòa trong một tập thể, một cộng đồng, dù cho mỗi người có xuất thân, hoàn cảnh và nhân sinh quan khác nhau. Tại PISE, chúng tôi đến từ nhiều vùng miền, độ tuổi, hoàn cảnh rất khác nhau. Điều kết nối được mọi người lại với nhau, tôi tin, chính là sự đồng cảm.
Điều thứ hai là sự kiên trì. Khi có sự đồng cảm rồi, mình có thêm niềm tin và chính niềm tin đó giúp mình kiên trì. Tới nay, PISE đã bước sang năm thứ 7, đi qua 8 mùa hoạt động, có lẽ cũng vì thế.
Sau nhiều năm làm việc cùng các bạn trẻ ở nhiều nơi, anh cảm nhận thế nào về các bạn trẻ?
Tôi thực sự ấn tượng với tốc độ hội nhập của các bạn, nhanh, linh hoạt và đầy chủ động.
Không chỉ dừng lại ở đó, điều khiến tôi cảm thấy lạc quan nhất chính là sự tự tin ngày càng rõ nét của các bạn. Các bạn biết mình là ai, đang ở đâu và muốn gì. Nhiều bạn không chỉ nỗ lực cho bản thân mà còn mong muốn đóng góp cho cộng đồng.
Nếu gửi gắm một điều đến các bạn trẻ, anh sẽ nói gì?
Tôi từng gặp nhiều bạn trẻ có mặc cảm vì nơi mình sinh ra, vì gia đình không có điều kiện, vì cảm thấy không bằng bạn bằng bè. Điều đó rất dễ hiểu nhưng đừng để nó trở thành giới hạn. Quan trọng là, đừng trói buộc mình vào mặc cảm. Hãy xem hoàn cảnh là động lực, để cố gắng nhiều hơn, từng bước đạt được những giá trị mà mình xứng đáng. Đó là điều tôi đã nhìn thấy và thực lòng mong các bạn tin vào chính mình.
Trân trọng cảm ơn những chia sẻ của anh!
