Hoài niệm một Tết Trung thu bình thường

Từ Kế Tường21/09/2021 14:30
Hoài niệm một Tết Trung thu bình thường

Rằm tháng 8 âm lịch, còn gọi là Tết Trung thu hay Tết nhi đồng, khi chưa có dịch COVID-19 khắp các nẻo đường thành phố ngoài những gian hàng bán bánh trung thu với cách bài trí màu sắc sặc sỡ đặc trưng từ trong ra ngoài, từ ngoài vào trong thật bắt mắt.

trung-thu.jpg

Và đó cũng là hồn vía mùa trung thu của các thành phố lớn, tiêu biểu cả nước như Hà Nội, Sài Gòn, Hội An... Nhưng ngày này nếu chỉ có những hộp bánh đỏ rực mang các thương hiệu nổi tiếng quen thuộc mà không có những chiếc đèn lồng giấy kiếng, khung tre đủ loại hình: con bướm, con cá, con gà, tàu thủy, xe tăng, ngôi sao… với cách trang trí thuần Việt đi kèm thì cũng không làm nên hồn vía của một đêm rằm tháng tám, một cái Tết Trung thu đúng nghĩa.

Mấy ai đi mua bánh trung thu cho con mà lại quên mua một chiếc lồng đèn? Và trong lúc rảo xe trên phố, tìm một điểm bán đèn hay trong phút giây dừng chân chọn lựa một chiếc đèn vừa ý, hợp với sở thích của con, mấy ai không khỏi ngậm ngùi nhớ lại thời thơ ấu của mình khi có dịp ngắm nghía những chiếc đèn lồng khung tre, giấy kiếng truyền thống, màu đỏ rực rỡ với nét họa tiết, chấm phá đơn sơ, thậm chí cách điệu mà làm nên hình dáng một con rồng, con gà, con cá, trái bí… Khi gắn cây nến nhỏ vào bên trong đốt lên, ánh sáng thật lung linh, kỳ ảo càng làm cho trí óc trẻ con trong sáng, hồn nhiên bay bổng hơn với sự tưởng tượng thăng hoa về một đêm trung thu trăng sáng với hình ảnh chú Cuội ngồi gốc cây đa ngóng đợi chị Hằng.        

Tuy nhiên, có mấy ai biết được những chiếc đèn lồng khung tre, giấy kiếng rất xa xưa ấy mỗi năm đến rằm Trung thu lại xuất hiện rực rỡ trên phố, đi đến tận chợ huyện, chợ làng từ đâu mà có, do ai làm ra, xuất xứ ở một khu phố nghề nào? Tất nhiên có nhiều nơi, nhiều làng nghề làm đèn lồng trung thu nhưng ở Sài Gòn có một khu phố nghề chuyên làm đèn tập trung nhiều hộ gia đình đã nổi tiếng lâu đời được nhiều nơi tín nhiệm đặt hàng phân phối ra thị trường. Đó là khu phố làm đèn lồng giáo xứ Phú Bình, đường Lạc Long Quân, Q.11 đã tồn tại hàng mấy chục năm mà lúc thịnh hành có đến 100 hộ sản xuất đèn quanh năm, mà sôi nổi nhất là vào những tháng trước rằm Trung thu tháng tám.        

Vào những ngày này đến khu phố làm đèn trung thu giáo xứ Phú Bình, người ta sẽ nhận ra ngay những hộ sản xuất đèn lồng theo phong cách truyền thống, hoàn toàn thủ công khi tận mắt ngắm nhiều kiểu đèn được treo giăng giăng trước cửa nhà để tiếp thị, và khi bước vào trong, khách có thể chứng kiến tận mắt những “nghệ nhân” đang thao tác cho từng công đoạn làm đèn từ khâu chẻ tre, vuốt nan, làm khung, dán giấy kiếng, trang trí họa tiết… Không khí làm việc luôn khẩn trương, cảnh người đến lấy hàng về phân phối luôn tấp nập bất kể ngày đêm. 

Do đây là nghề thủ công, những chiếc đèn từ đơn giản đến cầu kỳ, tinh xảo đều được người thợ làm bằng tay theo kiểu gia đình “cha truyền con nối” mà hình thành phố nghề. Trong dây chuyền sản xuất của một hộ gia đình thường bao gồm chồng, vợ, con cái, dâu rể… Nghề này đòi hỏi sự khéo tay, tỉ mẩn kể cả sự “lao tâm khổ tứ”, nhẫn nại mới vượt qua được và mới theo nghề được. Công đoạn khó nhất để làm ra một chiếc đèn lồng trung thu có lẽ là uốn nan, ráp khung tạo hình cho chiếc đèn. Hình dáng khó làm nhất có lẽ là đèn con rồng bởi đây là sự kết hợp giữa khung tre và chi tiết uốn kẽm tạo dáng đầu rồng, râu rồng… Nhưng điều này không làm nghệ nhân làm đèn sợ bằng việc hàng phải giao gấp mà trời lại mưa dầm vì giấy kiếng được dán vào khung tre bằng hồ mà gặp không khí ẩm ướt thì giấy kiếng không thẳng, bị nhăn nheo rất khó sửa, hầu như phải gỡ ra làm lại.

trung-thu-2.jpg

Một nghệ nhân làm đèn lồng kỳ cựu có thâm niên trên 15 năm ở khu phố đèn lồng giáo xứ Phú Bình là ông Trí cho biết họa tiết, màu sắc trang trí đèn lồng trung thu của Việt Nam khác với đèn lồng trung thu Trung Quốc bởi những họa tiết này mang bản sắc văn hóa truyền thống dân tộc Việt do gia đình truyền lại và mỗi thế hệ đều có sự sáng tạo thêm. Cả gia đình ông Trí chia nhau đảm nhận các công đoạn sản xuất đèn lồng. Ông Trí chẻ che, vót nan, vợ ông ráp khung tre tạo dáng cho chiếc đèn, cô con gái vẽ họa tiết trang trí… Hộ gia đình ông Trí chuyên làm đèn lồng loại lớn theo sự đặt hàng của mối quen, mỗi chiếc đèn của hộ ông Trí có giá từ 80.000-100.000 đồng. Còn những hộ làm đèn lồng nhỏ thì giá khoảng 10.000-30.000 đồng. Tất nhiên, đèn lồng trung thu cũng theo thời giá, mỗi năm giá mỗi khác.        

Mấy năm trước một hộ làm đèn lồng kỳ cựu khác trong khu phố đèn lồng giáo xứ Phú Bình là ông Nhân than rằng bây giờ nguyên vật liệu làm đèn đều tăng giá, có chiếc đèn nhiều chi tiết khó, tinh xảo, đòi hỏi nhiều công sức hoàn thành như chiếc đèn con rồng phải mất mấy giờ liền mới làm xong. Thực tế còn phải cạnh tranh với đèn lồng của Trung Quốc giá rẻ nên nghệ nhân làm đèn lồng truyền thống hiện gặp rất nhiều khó khăn. Đèn lồng là mặt hàng không thể “lưu kho” được, phải bán hết ngay trong mùa vụ vì nếu để qua một năm khung tre sẽ bị mối mọt ăn, giấy kiếng sẽ rách nát. Ông Nhân và một số hộ làm đèn lồng truyền thống khác khẳng định nếu không thay đổi mẫu mã cho đèn lồng Việt Nam thì khó cạnh tranh với đèn lồng Trung Quốc.        

Thế nhưng, đèn lồng Trung Quốc mỗi năm tràn vào thị trường Việt Nam, đặc biệt là ở TP.HCM càng nhiều. Đèn của họ mẫu mã phong phú, đa dạng, lại rất đẹp, giá rẻ. Trẻ con Việt Nam ngày nay do tiếp xúc với máy vi tính sớm nên sở thích cũng hiện đại, những mẫu lồng đèn khung tre, giấy kiếng hình dáng con thỏ, con cá, con gà…hình như không còn hấp dẫn với chúng nữa mà cứ đòi bố mẹ mua lồng đèn Trung Quốc chế tác tân kỳ hơn, đèn dùng pin hoặc cắm điện sạc chứ không đốt nến lung linh cứ nơm nớp sợ cháy cả đèn khi gió mạnh.      

Chính vì cạnh tranh không nổi với đèn lồng trung thu của Trung Quốc mỗi năm nhập nhiều hơn nên nhiều nghệ nhân làm đèn lồng truyền thống đã bỏ nghề. Khu phố đèn lồng giáo xứ Phú Bình, đường Lạc Long Quân, Q.11 từ chỗ trước đây có 100 hộ làm nghề, hoạt động tấp nập, đông vui vào những tháng chuẩn bị cho mùa trung thu hiện giờ chỉ còn khoảng 10 hộ theo nghề, những hộ làm đèn này chủ yếu lấy công làm lời và không nỡ bỏ một nghề “cha truyền con nối”. Do đó không khí của phố đèn lồng Phú Bình vào những ngày này đã trở nên buồn tẻ, vắng lặng chứ không rộn ràng, tấp nập, sôi động như xưa.

Năm nay, không chỉ vì đại dịch bùng phát mà làng nghề làm lồng đèn truyền thống Phú Bình đìu hiu, những con đường thành phố vốn là nơi trưng bày các cửa tiệm bán bánh trung thu, bán đèn lồng truyền thống vốn là điểm đến tấp nập của cư dân thành phố cũng vắng bóng. Một Sài Gòn giãn cách chống dịch đã không còn hồn vía Tết Trung thu, dù đó đây có những shiper công nghệ giao bánh, lồng đèn tới khu phong tỏa cho người Sài Gòn nhớ Trung thu. Hay một vài điểm bán bánh trung thu thương hiệu ở Hà Nội hoặc Sài Gòn có cảnh sắp hàng mua bánh từ sáng sớm bị dư luận phê phán không tuân thủ giải pháp 5K chống dịch cũng không phản ánh được không khí tưng bừng, nhộn nhịp, đầy màu sắc có tính đặc trưng hồn vía trung thu.

Và biết đâu khi đã sống quen với dịch bệnh, những năm tới đây vào dịp rằm tháng tám Sài Gòn rồi sẽ mất hẳn một phố nghề chuyên sản xuất đèn lồng nổi tiếng khắp nơi? Đã có ai nghĩ tới việc hỗ trợ cho một làng nghề, một xóm đèn lồng nổi tiếng từng có đến hơn 100 hộ sản xuất thứ “hồn vía” này tồn tại mấy chục năm đang dần mai một của Sài Gòn?


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

Hồi ký của cựu Tổng thống Joe Biden được đấu giá 10 triệu USD

Cựu tổng thống cho biết ông đã “làm việc cật lực” cho cuốn sách này, vốn sẽ tập trung vào nhiệm kỳ của ông tại Nhà Trắng.

Thời trang gợi cảm táo bạo sắp thống trị sau những bất an, căng thẳng

Các sự kiện thảm đỏ đã bắt đầu trở lại trong giới giải trí Mỹ, các mẫu váy xuyên thấu gợi cảm liền thống trị thảm đỏ.

Giải Emmy 2021: "The Crown" của Netflix thắng lớn

Như dự đoán, bộ phim về Hoàng gia Anh "The Crown" liên tục được gọi tên ở nhiều hạng mục tại lễ trao giải Emmy năm nay.

Ca sĩ Y Jang Tuyn qua đời vì COVID-19

Dù đã được các y bác sĩ hết lòng cứu chữa sau một thời gian mắc COVID-19, nam ca sĩ người Gia Lai Y Jang Tuyn đã không qua khỏi và đã trút hơi thở cuối cùng vào sáng nay, 20.9.

Chuyện ca sĩ Mỹ nổi tiếng từ tình khúc bất hủ của cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn

Dấu ấn của Kyo York với nhạc Trịnh có thể kể từ cột mốc lần đầu tiên anh đứng trên sân khấu "10 năm nhớ Trịnh Công Sơn". Mối lương duyên với nhạc Trịnh đã đưa anh đến gần hơn với khán giả cả nước.

12 người đẹp bị loại khỏi đường đua Miss Grand Slam 2020, có Khánh Vân của Việt Nam

Chuyên trang sắc đẹp nổi tiếng Global Beauties chính thức tung danh sách 8 người đẹp lọt vào Top 8 Miss Grand Slam (Hoa hậu của các Hoa hậu) 2020. Dù có mặt trong Top 20, Hoa hậu Khánh Vân của Việt Nam đã không có mặt trong danh sách này.

Cô gái sở hữu cơ thể 'không xương' liên tục được mời đóng... phim kinh dị

Vì sở hữu thân hình được ví như "không xương" với khả năng uốn dẻo linh hoạt, Marina Mazepa đang là người đẹp được các đạo diễn phim kinh dị săn đón, dù trong phim, cô hiếm khi được lộ mặt.

Nhà Trắng liên hệ nữ rapper Nicki Minaj để giải đáp nghi vấn COVID-19

Để ngăn Nicki Minaj lan truyền tin giả vắc xin COVID-19 gây vô sinh, Nhà Trắng đã cho một chuyên gia y tế liên hệ với nữ rapper qua điện thoại giải đáp nghi vấn.

Thông điệp nhân văn đằng sau bộ váy lộng lẫy của Billie Eilish tại Met Gala 2021

Thảm đỏ Met Gala 2021 chứng kiến hàng loạt sao nổi tiếng với trang phục hào nhoáng và lộng lẫy. Nữ ca sĩ Billie Eilish cũng diện một chiếc đầm nữ tính lộng lẫy. Thế nhưng, đằng sau đó là thông điệp nhân văn về môi trường và bảo vệ động vật.

Người dùng nên xóa bỏ tất cả mật khẩu đã lưu trong Google Chrome

Kỹ năng - Nam Đoàn - 03/08/2025 13:00
Những nguy cơ bảo mật ngày càng gia tăng và việc người dùng lưu trữ mật khẩu trên các trình duyệt không còn là lựa chọn an toàn.

Xem "Sex Education", tôi bật khóc nhận ra mình đã làm con trai đau khổ 20 năm

Điện ảnh - Mỹ Hạnh - 03/08/2025 12:00
Tôi luôn mong muốn sẽ đem lại những điều tốt đẹp nhất cho con. Nhưng tôi lại hành động đi ngược với điều đó.

Tại sao Hồng Thất Công cứu Âu Dương Khắc?

Thư giãn - Nguyệt Phạm - 03/08/2025 11:00
Hành động này của Hồng Thất Công ẩn chứa nhiều toan tính.

Trào lưu người lớn ngậm núm ti giả đi ngủ gây sốt mạng xã hội Trung Quốc

Phong cách sống - Mỹ Diệu - 03/08/2025 10:00
Trên các sàn thương mại điện tử, hàng loạt sản phẩm núm ti giả dành cho người lớn có giá từ 10.000 đến 500.000 đồng, nhiều mẫu có doanh số bán hàng trên 2.000 chiếc/tháng.

"13 tuổi, tôi nghĩ mình đã chuẩn bị đủ để... biến mất"

Suy ngẫm - Minh Ngọc - 03/08/2025 09:00
"Tôi không chỉ muốn rời khỏi nhà. Tôi đã nghĩ đến cái chết. 13 tuổi, tôi nghĩ mình đã chuẩn bị đủ để biến mất" - Đó là những gì chị Q. – hiện đã ngoài 30 tuổi – kể lại khi hồi tưởng về ngày Chủ nhật tháng 3 định mệnh của tuổi 13.

Sức mạnh của người thấu cảm - 34 câu hỏi xác định bạn có phải là người thấu cảm?

Từ sách - Phim - TĐ - 03/08/2025 08:00
Đi tìm người sáu giác quan trong thế giới năm giác quan

‘Bắt cóc ảo’ đòi tiền thật: Những cạm bẫy từ môi trường mạng

Kỹ năng - Thanh Hà - 02/08/2025 13:00
Một thực trạng đáng báo động xảy ra thời gian vừa qua là việc nhiều học sinh, sinh viên nhận được cuộc gọi từ đối tượng giả danh cơ quan công an đe dọa liên quan đến vụ án đang điều tra nhằm thao túng tâm lý, buộc nạn nhân liên hệ về gia đình chuyển tiền chuộc.

Xem "Sex Education", nữ sinh lập tức bị chinh phục vì 1 lý do, thốt lên ‘đầy giá trị’

Điện ảnh - Trà My - 02/08/2025 12:00
Một nữ sinh Mỹ cho rằng phim “Sex Education” là một bộ phim đầy giá trị và rất đáng xem.

2 câu chuyện người bố ông Hoàng Nam Tiến dạy con khiến ai nghe cũng rưng rưng: Con khỉ mất mẹ và chiếc bát vỡ

Phong cách sống - Hiểu Đan - 02/08/2025 10:00
Đây là điều vô cùng khác biệt ở ba, để lại cho ông Tiến một bài học giáo dục con cái rất lớn.

Sinh viên hỏi xoáy "Các chuyên gia AI làm gì khi bị mất điện", ông Hoàng Nam Tiến xuống gặp tận nơi để trả lời

Suy ngẫm - Nguyễn Phượng - 02/08/2025 09:00
Trước câu hỏi khó, được đánh giá ‘cực hay và triết lý’ của sinh viên, ông Hoàng Nam Tiến liền đứng dậy, xuống tận nơi sinh viên đó để đưa ra đáp án.

‘Nơi vết thương ánh sáng rọi vào’ - Giúp người cùng cảnh ngộ đi qua bóng tối

Từ sách - Phim - Thu An - 02/08/2025 08:00
“Nơi vết thương ánh sáng rọi vào” là một tự truyện. Nhưng đọc nó, bạn sẽ thấy đây không chỉ là câu chuyện riêng của một người, mà là ánh sáng soi rọi cho nhiều người cùng cảnh ngộ đi qua bóng tối.

Anh-Thu Nguyen - Nữ phi công gốc Việt tử nạn ở Mỹ trên hành trình vòng quanh thế giới

Truyền cảm hứng - 01/08/2025 13:00
Nữ phi công gốc Việt tử nạn trong vụ rơi máy bay tại Greenwood thuộc bang Indiana – Mỹ là người phụ nữ thứ 10 từng bay một mình vòng quanh thế giới.

Xem Sex Education, lần đầu tiên tôi nhận ra, chính mình khiến con trai sống trong mặc cảm, lo sợ

Điện ảnh - Thanh Hương - 01/08/2025 12:00
Tôi đã không làm gì sai. Nhưng tôi cũng không làm gì đúng.

PGS.TS Giáo dục: Thủ thuật thao túng tâm lý - Dù con bạn thông minh, nhưng liệu có thắng nổi

Kỹ năng - Trang Đào - 01/08/2025 11:00
Gần đây, những kẻ lừa đảo chỉ cần lời nói được lập trình tinh vi để thao túng tâm lý trẻ em. TS. Phạm Mạnh Hà cảnh báo: ngay cả những đứa trẻ thông minh, được giáo dục tốt vẫn có thể trở thành nạn nhân nếu không được trang bị kỹ năng nhận diện chiêu trò.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 2, 04/08/2025