Gửi bình luận
Hủy
Gửi
Mô thức Tam giác Kịch tính (Drama Triangle) của Stephen Karpman mô tả cách con người bị cuốn vào một vòng lặp tâm lý độc hại: Nạn nhân – Kẻ ác – Người giải cứu. Điều đáng nói là, các vai này liên tục thay đổi, khiến chúng ta mắc kẹt trong một vòng xoáy không lối thoát.
🔺 Nạn nhân: luôn cảm thấy mình là người bị tổn thương, bất lực và cần ai đó đến giúp đỡ. Họ không tự tìm cách thoát khỏi vấn đề mà trông chờ vào sự giải cứu từ bên ngoài.
🔺 Kẻ ác: là người bị đổ lỗi, bị xem là nguyên nhân của mọi rắc rối. Đôi khi họ thật sự có hành vi không đúng, nhưng cũng có lúc họ chỉ vô tình bị đẩy vào vai phản diện.
🔺 Người giải cứu: luôn cảm thấy có trách nhiệm đứng ra giúp đỡ, cố gắng "sửa chữa" vấn đề của người khác. Họ có thể mang lòng tốt, nhưng đôi khi vô tình làm cho Nạn nhân càng thêm phụ thuộc thay vì giúp họ tự giải quyết vấn đề.
Hãy tưởng tượng về một mối quan hệ độc hại, bạn sẽ luôn thấy một người than phiền rằng họ bị đối xử bất công, một người bị trách móc là quá đáng, và một người cố gắng làm mọi thứ để hòa giải. Điều trớ trêu là không ai thực sự thoát khỏi vòng luẩn quẩn này, vì vai diễn của họ cứ xoay vòng mà không tìm được cách giải quyết thực sự.
Tam giác Kịch tính khiến con người kiệt sức vì sự tiêu hao cảm xúc liên tục. Bạn có thể thấy mình mệt mỏi và thất vọng vì dù đã cố gắng giúp đỡ nhưng mọi chuyện vẫn đâu vào đấy, hoặc cảm thấy căng thẳng vì bị xem là nguyên nhân của mọi rắc rối. Vấn đề nằm ở chỗ: khi đã bước vào tam giác này, rất khó để thoát ra nếu bạn không nhận ra nó đang vận hành thế nào.
Theo cuốn “Con đường chính trực” của tác giả Martha Beck, cách duy nhất để thoát khỏi vòng lặp này là nhận thức được rằng bạn luôn có sự lựa chọn. Khi nhận ra rằng bạn có quyền tự quyết trong cách phản ứng với hoàn cảnh, bạn sẽ không còn rơi vào cái bẫy của tam giác này nữa. Tác giả gợi ý một cách tiếp cận khác – Động lực Trao quyền:
💞 Thay vì là Nạn nhân, hãy trở thành “Người Kiến tạo”: hãy nhìn nhận hoàn cảnh của mình như một cơ hội để thay đổi thay vì một tình thế bất lực.
💞 Thay vì tìm Kẻ ác, hãy xem họ là “Kẻ Thách thức”: họ có thể là động lực giúp bạn rèn luyện bản lĩnh và trưởng thành.
💞 Thay vì là Người giải cứu, hãy trở thành “Người khai vấn”: hãy giúp người khác tìm cách tự giải quyết vấn đề thay vì làm hộ họ.
Nhìn chung, Con đường chính trực vẫn là phải ngừng đóng vai Nạn nhân - Kẻ ác - Người giúp đỡ. Bước ra khỏi Tam giác Kịch tính không dễ, nhưng khi bạn bắt đầu nhận thức và thay đổi cách phản ứng, bạn sẽ tìm thấy sự tự do trong chính “Con đường chính trực” của mình.
