Văn học dịch lớn mạnh, văn học Việt thảm bại trong năm 2018

24/01/2019 14:49
Văn học dịch lớn mạnh, văn học Việt thảm bại trong năm 2018

Các giải thưởng lớn về văn học đều không tìm được tác phẩm xứng tầm để trao, trong khi đó, những cây bút được trông đợi lại không cho ra được các tác phẩm đột phá.

2018 là năm mà độc giả yêu văn chương được đón nhận nhiều kiệt tác của thế giới. Nhưng trái với sự đa dạng phong phú, chất lượng của tác phẩm dịch, đời sống văn chương nước nhà dường như không có gì nổi trội.

Các giải thưởng đều thất thu

Giải thưởng của Hội Nhà văn Hà Nội thường được tiếng là uy tín. Qua nhiều năm, giải thưởng này đã phát hiện ra những tác giả có nhiều sáng tạo, tác phẩm chất lượng để tôn vinh. Có những mùa giải thành công rực rỡ, Giải thưởng Hội Nhà văn Hà Nội được ví với những vụ mùa bội thu, sum suê hoa trái.

Nhưng cuối tháng 12.2018, khi giải thưởng này được công bố, giới văn chương chỉ biết dùng một từ “thất bát”. Năm nay, giải chỉ được trao ở một hạng mục duy nhất là tác phẩm dịch (dịch phẩm Diệt vong của Thomas Bernhard do Hoàng Đăng Lãnh chuyển ngữ).

Mới đây, Hội Nhà văn Việt Nam công bố Giải thưởng năm 2018, trong đó, hai hạng mục lớn nhất của giải là văn xuôi và thơ đều không có tác phẩm nào được vinh danh. Đây đã là năm thứ hai giải thưởng thường niên của Hội Nhà văn Việt Nam bỏ ngỏ hai hạng mục chủ lực của văn chương. Ba tác phẩm được trao trong giải thưởng năm nay ở hạng mục lý luận phê bình và tác phẩm dịch.

Những năm gần đây, kết quả giải thưởng của Hội thường gây sóng gió: khi thì tác giả được trao từ chối nhận giải, khi thì trao cho tác phẩm gây phản ứng. Bởi vậy, khi để trống hai hạng mục văn xuôi và thơ, có thể đó là lựa chọn chọn an toàn của Ban Giám khảo, Ban chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam.

Nhưng điều đó cũng phản ánh một thực trạng: dường như năm qua không có bất kỳ tác phẩm nào nổi bật. Sách mới vẫn ra nhiều, nhưng không có tác phẩm nào đủ lớn để những người cầm cân nảy mực ở các giải thưởng có thể tôn vinh.

Ở một giải thưởng khác, không mang tính tôn vinh mà có ý nghĩa tìm tòi những gương mặt mới - Giải thưởng Văn học tuổi 20 - cũng không có kết quả trọn vẹn. Văn học tuổi 20 thường tổ chức 5 năm một lần, là nơi từng phát hiện ra những cây bút trẻ, giàu nội lực và phát triển thành những nhà văn tên tuổi như Nguyễn Ngọc Thuần, Nguyễn Ngọc Tư, Phan Việt, Dương Thụy… Tuy nhiên, mùa giải năm nay, Giải để trống hạng mục cao nhất.

Thiếu tác phẩm nổi bật

Theo dõi đời sống văn chương năm qua, sẽ khó có thể chọn ra một tác phẩm gây dấu ấn hay thực sự đột phá. Những năm trước đây, một vài tiểu thuyết của các tác giả gạo cội lần đầu được xuất bản đều trở thành những bom tấn trong làng văn như Đêm núm sen (Trần Dần), hay Chuyện ngõ nghèo (Nguyễn Xuân Khánh)…

Tuổi 20 yêu dấu gây thất vọng vì không được như những truyện ngắn đỉnh cao của Nguyễn Huy Thiệp.

2018 cũng có tác phẩm của một đại thụ làng văn viết đã lâu nhưng lần đầu xuất bản chính thức ở Việt Nam: tiểu thuyết Tuổi 20 yêu dấu của Nguyễn Huy Thiệp. Trái với sự mong đợi, tiên đoán về một tác phẩm của tác giả từng gây “náo loạn” văn đàn, tiểu thuyết thực sự là một quả “bom xịt” khi ít được truyền thông quan tâm, và những phản hồi dè dặt từ giới phê bình, độc giả.

Tuổi 20 yêu dấu không phải là một tác phẩm tệ, nhưng dường như nó đã được đặt vào quá nhiều kỳ vọng, để rồi khi ra mắt, cái kết có phần vội vã và kết cấu của tác phẩm không đáp ứng được mong mỏi của độc giả. Những thông tin phản ánh hiện trạng nhức nhối của xã hội 15 năm trước giờ đây đã có phần nguội, khiến cho tác phẩm chịu thiệt thòi khi ra mắt quá muộn so với thời điểm được viết ra.

Một số cây bút trẻ, đạt nhiều thành công ở những năm trước, và được chờ đợi sẽ bứt phá ở 2018, cũng không thể vượt nổi thành tựu của họ trước đó. Đinh Phương với tiểu thuyết Nhụy Khúc (ra mắt 2016) gây chú ý trong giới phê bình và được coi là cây bút nhiều triển vọng; nhưng đến 2018, tập truyện ngắn Mơ Lam Kinh của anh chưa tạo được sự đón nhận, phân tích "mổ xẻ" như kỳ vọng.

Tương tự, tác giả Huỳnh Trọng Khang tạo được hiệu ứng truyền thông với tiểu thuyết Mộ phần tuổi trẻ (2016). Dù bị chỉ ra một vài lỗi lịch sử, tác phẩm này đã được trao giải thưởng hạng mục Phát hiện mới của giải thưởng Sách Hay năm 2017, được đưa ra bình luận tại tọa đàm văn chương vẫn là thành công lớn với một tác giả sinh năm 1994. Nhưng tới 2018, tiểu thuyết tiếp theo của anh - Những vọng âm nằm ngủ - ra mắt và dường như chìm nghỉm giữa bể sách mới.

Cuộc thi Văn học tuổi 20 năm nay phát hiện ra một thế hệ viết mới như Maik Cây, Mai Thảo Yên, Phạm Bá Diệp… Tuy nhiên, các tác phẩm dự giải của họ chưa thực sự tạo được dấu ấn trong cộng đồng.

'Văn học tuổi 20' phát hiện ra một thế hệ viết mới, nhưng tác phẩm của họ chưa tạo được dấu ấn.

Một số tác phẩm được đông đảo bạn đọc đón nhận trong năm đều là của những tác giả có lượng người hâm mộ đông đảo. Những cái tên như Nguyễn Nhật Ánh, Nguyễn Ngọc Tư… mỗi lần ra sách đều đạt con số phát hành lớn. Vì thế, việc hơn một trăm nghìn bản sách Cảm ơn người lớn của Nguyễn Nhật Ánh được phát hành cũng không phải là một thành tựu hay dấu ấn của văn chương năm qua.

Nếu có một điểm sáng nào đó cho văn chương 2018, thì đó là việc nhiều nhà văn Việt Nam được tôn vinh ở các giải thưởng của những tổ chức quốc tế. Đó là Bảo Ninh với Nỗi buồn chiến tranh được trao Giải thưởng Văn học châu Á (Asian Literature Award) tại Hàn Quốc; là Nguyễn Ngọc Tư với tập truyện ngắn Cánh đồng bất tận (Endlose Felder) chiến thắng giải Literaturpreis 2018 do Litprom - hiệp hội quảng bá văn học châu Á, châu Phi và Mỹ Latin ở Frankfurt (Đức) - bình chọn; là nhà thơ Nguyễn Quang Thiều với Giải thưởng Changwon KC International Literary tại Hàn Quốc.

Đó có thể là tín hiệu vui khi tác giả và tác phẩm của văn chương Việt đã được chuyển ngữ, đến với bạn đọc nước ngoài và được tôn vinh. Tuy nhiên, các tác phẩm được trao giải đều là những tác phẩm cũ, đã là những giá trị được công nhận.

Tần Tần/Người Đô Thị


Gửi bình luận
(0) Bình luận

Khánh Thi song hành cùng 'tình cũ' Chí Anh xin thành lập Liên đoàn khiêu vũ thể thao Việt Nam

Hai kiện tướng dancesport là Khánh Thi và Chí Anh cùng các đồng nghiệp mong muốn có một Liên đoàn riêng để khiêu vũ thể thao phát triển toàn diện hơn.

Rộn ràng nhạc xuân dành cho thiếu nhi Tết Kỷ Hợi

Bên cạnh những bài hát, MV xuân dành cho người lớn, những giai điệu rộn ràng, tràn đầy không khí vui tươi, hạnh phúc dành cho trẻ em cũng trở nên nhộn nhịp chào đón Tết Kỷ Hợi. Tuy nhiên, sản phẩm mới dành cho thiếu nhi năm nay không nhiều như mọi năm.

Sự sống cựa mình trên từng trang sách

Thoáng đó, tưởng chừng chỉ cần đưa tay ra níu lấy gió trời là đã chạm đến Xuân, sờ thấy Tết. Cảm giác này, thường đến vào những ngày đầu năm mới.

Chủ nhân 'Người lạ ơi' tiết lộ vì cái nháy mắt của nam ca sĩ Hàn Quốc khiến cô té ngã tại lễ trao giải MAMA

Orange bật mí về nghệ danh đặc biệt của mình và lý do “động trời” khiến cô té ngã tại lễ trao giải MAMA 2018. Không những thế, Orange vô tình tiết nhạc sĩ Châu Đăng Khoa “có người yêu nhưng không công khai”.

Lý do nhà thờ tổ của Hoài Linh không mở cửa vào dịp Tết Kỷ Hợi

Tết năm nay nhà thờ tổ do Hoài Linh xây dựng sẽ không mở cửa đón khách như mọi năm.

Liệu phim 'Black Panther' và Lady Gaga có phải là cứu cánh cho Oscar 2019?

Lễ trao giải Oscar do Viện hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh Mỹ tổ chức thường niên cho tới nay vẫn là chương trình giải trí đình đám nhất trên sóng truyền hình. Tuy nhiên, nó đang bị thụt lùi so với những gì đang diễn ra hiện nay và có nguy cơ bị chìm vào quên lãng nếu không có bất kỳ thay đổi kịp thời nào.

Lễ trao giải Oscar 2019 sẽ không có người dẫn chương trình?

Lần đầu tiên trong 30 năm, sự kiện nghệ thuật danh giá bậc nhất Hollywood rất có thể ‘vắng bóng’ MC chủ trì. Một hệ quả khá dễ hiểu sau khi danh hài Kevin Hart rút lui khỏi đề cử do vướng phải lùm xùm về kỳ thị đồng tính, và phía sản xuất chương trình không tìm ra ai thay thế.

Hoa hậu Trần Tiểu Vy duyên dáng trong áo dài xuân

Tiểu Vy lạ lẫm khoe nét dịu dàng khi xuống phố với áo dài.

Không phải Nữ Oa hay Tây Vương Mẫu, đây là nữ thần có thể giết Tôn Ngộ Không

Điện ảnh - Nguyệt Phạm - 31/05/2025 13:00
Bà là một vị thần quan trọng trong các tín ngưỡng dân gian.

Dịch vụ giúp "biến mất" khỏi Internet

Kỹ năng - Thái Nguyễn - 31/05/2025 12:00
Từ nhu cầu xóa dấu vết online đến dịch vụ “ẩn thân kỹ thuật số” bùng nổ, câu chuyện biến mất khỏi Internet đang dần trở thành trào lưu thời hiện đại.

Kiếm hiệp Kim Dung: Điều gì giúp Quách Tĩnh thắng được 4 cao thủ Ngư - Tiều - Canh - Độc?

Thư giãn - Quốc Tiệp - 31/05/2025 11:00
Chính sự kết hợp giữa sự chân thành của Quách Tĩnh và trí thông minh của Hoàng Dung đã giúp họ đến gặp được Nhất Đăng đại sư.

Gen Alpha - Thế hệ học trên TikTok, ôn thi qua hashtag

Phong cách sống - Trang Vũ - 31/05/2025 10:00
Thế hệ này đã biến việc học thành xu hướng, biến bài giảng thành nội dung viral.

Không còn bệnh tim - Bí mật cho trái tim khỏe mạnh từ một phân tử nhỏ bé kỳ diệu 

Từ sách - Phim - Minh Hằng - 31/05/2025 09:00
Hãy đọc "Không còn bệnh tim" (No More Heart Disease) để khám phá những bí mật của trái tim và bắt đầu hành trình chăm sóc sức khỏe chủ động ngay hôm nay. Vì một trái tim khỏe mạnh, chính là nền tảng của một cuộc sống hạnh phúc và ý nghĩa.

55 nguyên tắc ứng xử thiết yếu để thành công - Đừng đợi đến khi con lớn mới dạy con cách ứng xử

Từ sách - Phim - Quìn - 31/05/2025 08:00
Là cha mẹ, ai cũng mong con mình trở thành người tử tế, tự lập và mạnh mẽ. Nhưng đó không phải là điều trẻ học được trong một sớm một chiều, mà là kết quả của sự rèn luyện từng ngày, bắt đầu từ những điều nhỏ nhất trong ứng xử hằng ngày.

Xem ‘Sex Education’, tôi ân hận vì nói với con: ‘Chuyện này không dành cho con nít’

Điện ảnh - Ứng Hà Chi - 30/05/2025 13:00
Tôi từng né tránh chuyện tình yêu, giới tính để bảo vệ con.

Vợ u não sống thực vật, chồng hát, nhảy mỗi ngày để đánh thức và phép màu xảy ra

Truyền cảm hứng - Nhật Thùy - 30/05/2025 12:00
Bác sỹ khuyên từ bỏ khi người vợ u não chuyển sang sống thực vật, tiền đã cạn, nhưng phép màu đã xảy ra sau nhiều tháng Deng nhảy và hát để cố gắng đánh thức cô.

Lotus Chat - ứng dụng vừa vượt Zalo, Messenger về lượt tải: Người dùng đánh giá gì?

Kỹ năng - Phan Trang - 30/05/2025 11:00
Lotus Chat - ứng dụng nhắn tin của người Việt đang nhận được nhiều đánh giá tích cực của người sử dụng.

Chuyện tình của Tổng thống Pháp cùng Phu nhân: Từ mối tình tuổi 15 với cô giáo đến hành trình khiến nước Pháp ngưỡng mộ

Phong cách sống - Phạm Trang - 30/05/2025 10:00
Từ những định kiến, ngờ vực, họ cùng nhau viết nên một câu chuyện tình hiếm có vượt thời gian.

Đường vào thiền - Osho: Đừng tự làm khổ mình vì những lỗi lầm đã qua

Từ sách - Phim - Quìn - 30/05/2025 09:00
Có những đêm nằm trằn trọc vì một lỗi lầm đã qua, một lời nói khiến ai đó tổn thương, hay một lựa chọn sai lầm đổi cả cuộc đời. Quá khứ vẫn còn đó không thể xoá đi, nhưng bạn hoàn toàn có thể bước ra khỏi nó.

Khám phá vật liệu quanh ta – Gieo mầm tri thức từ những điều gần gũi

Từ sách - Phim - Quìn - 30/05/2025 08:00
Làm mẹ, ai cũng muốn con lớn lên vừa tò mò, vừa hiểu biết. Nhưng bạn có từng ngạc nhiên khi con hỏi: "Sao cái bàn gỗ cứng thế?", "Nhựa đến từ đâu?", hay "Tại sao cao su lại co giãn được?"

Tại sao con thứ thường thông minh hơn con cả? Sự thật khiến nhiều phụ huynh chạnh lòng...

Suy ngẫm - Hiểu Đan - 29/05/2025 13:00
Chính môi trường và trải nghiệm sống khác nhau đã tạo nên những "kiểu thông minh" khác nhau ở mỗi người.

Lotus Chat vượt Zalo, Messenger, lọt top 3 app chat được tải nhiều nhất tại Việt Nam

Kỹ năng - Huỳnh Duy - 29/05/2025 11:00
Giữa một rừng ứng dụng nhắn tin trong và ngoài nước, Lotus Chat bất ngờ vươn lên trở thành từ khóa đột phá trên Google thời gian gần đây.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 7, 31/05/2025