Châu Nhuận Phát - Thần tượng gần gũi nhất không chỉ với người Hồng Kông

Khi trở thành một người có sức ảnh hưởng lớn (thần tượng), nghệ sĩ cần ý thức mình đang trở thành một tấm gương cho nhiều người. Chính cách hành xử của nghệ sĩ sẽ đóng góp tích cực cho sự phát triển xã hội, bởi lẽ sự tương tác của nghệ sĩ với đời sống luôn ở trên bình diện lớn hơn những người bình thường. 

Vị đại hiệp gieo mầm thiện lương bền bỉ

Chúng ta có thể lấy minh chứng điển hình từ một nhân vật chủ đề trong cuốn sách mới ra mắt gần đây: "Châu Nhuận Phát – Đại hiệp Hồng Kông". Hình ảnh Châu Nhuận Phát hàm chứa nhiều cảm xúc và liên tưởng đa dạng, không chỉ gói gọn trong nhận thức về một người của công chúng. Đối với người Hồng Kông, ông được xem là người hùng của mọi tầng lớp, có sức ảnh hưởng như một đại sứ văn hóa và góp phần quảng bá hình ảnh Hồng Kông thành miền đất kỳ diệu trong mắt cộng đồng quốc tế. Do đó, sức hấp dẫn của Châu Nhuận Phát cũng gần tương đồng với sức hấp dẫn của Hồng Kông - một cảm giác vừa hào nhoáng như giấc mơ, nhưng đồng thời cũng vô cùng gần gũi, thân thuộc. 

Thông qua sự nghiệp điện ảnh và sức ảnh hưởng cá nhân, Châu Nhuận Phát đã góp phần thúc đẩy nhận thức cốt lõi của người dân bản địa về vị thế công dân toàn cầu của mình, kết nối và xóa mờ ngăn cách, mâu thuẫn giữa người giàu - người nghèo, qua đó, một giấc mộng Hồng Kông được định hình mạnh mẽ và góp phần tạo nên giá trị quan trọng bậc nhất đối với một vùng đất – đó là bản sắc Hồng Kông. 

Diễn viên có sức ảnh hưởng bậc nhất Hồng Kông này có một phát ngôn nổi tiếng: “Để trở thành một diễn viên giỏi, bạn phải là một người tốt trước đã”. Câu nói đó có sức ảnh hưởng lớn đến giới nghệ sĩ thuộc lứa đàn em của Châu Nhuận Phát tại Hồng Kông. 

Ngày nay, nhiều người trẻ muốn theo đuổi nghệ thuật như làm ca sĩ, diễn viên là vì phần thưởng hấp dẫn: Nổi tiếng, giàu sang cùng cuộc sống hào nhoáng. Chỉ có một thiểu số vẫn theo công thức cũ của vài chục năm trước là theo đuổi nghệ thuật vì đam mê, sẵn sàng từ bỏ mọi thứ vì ước mơ của mình. Do vậy, những phát ngôn của Châu Nhuận Phát có vẻ rất giáo điều với những ai kiếm tìm sự hào nhoáng danh vọng, và đó chính là lúc cách sống và hành xử của người nghệ sĩ sẽ minh chứng cho những tuyên ngôn của họ. 

Và theo một cách khiêm nhường, những nghệ sĩ đích thực như Châu Nhuận Phát vẫn bền bỉ, lặng lẽ góp cho đời sống những hạt mầm lành, như điêu khắc gia kỳ cựu Bùi Hải Sơn chia sẻ: “Nghệ sỹ là những người gieo mầm bền bỉ cho cả những mảnh đất phì nhiêu lẫn hoang tàn”.

Cuộc đời, sự nghiệp và cách đối nhân xử thế của diễn viên Châu Nhuận Phát thuyết phục công chúng một cách tự nhiên nhất. Mỗi bước đi trong cuộc đời của ông đều đọng lại khí phách hào sảng, lòng nhân ái và sự khiêm cung giản dị. Khi hiến tặng toàn bộ khối tài sản hơn 742 triệu USD (tương đương hơn 17 nghìn tỷ đồng) cho người nghèo, ông chỉ nói: “Tiền đó vốn không phải là của chúng ta. Khi đến với thế giới này, ta không có gì thì khi ra đi cũng sẽ không mang theo gì được. Đồng tiền kiếm ra không dễ dàng, cho nên khi sử dụng phải đúng mục đích. Có biết bao người ngoài đường không cơm ăn, áo mặc, tôi ăn sung mặc sướng để làm gì?”.

Khi Phát ca trở thành một niềm tin tinh thần    

Tại Hồng Kông, Châu Nhuận Phát không chỉ là hình mẫu thành công mang tính chân thực mà còn là một niềm tin tinh thần, khi cả người giàu lẫn người nghèo đều thấy ông đã và đang đại diện cho tầng lớp của mình. Thông qua cách sống, sự nỗ lực trong từng giai đoạn cuộc đời mình, sự nghiệp đa dạng của diễn viên Châu Nhuận Phát tạo nên cuộc cách mạng vượt giai cấp, khuyến khích tầng lớp lao động phổ thông làm giàu một cách chân chính, giới trung lưu mạnh mẽ vươn lên trở thành tầng lớp tinh hoa để mang lại nhiều lợi ích cho Hồng Kông, chứ không chỉ kiếm lợi cho bản thân. 

Để dễ hình dung, vào đầu thập niên 1980, diễn viên Trương Quốc Vinh, Mai Diễm Phương, Lưu Đức Hoa là những biểu tượng của Hồng Kông nhưng chỉ duy nhất có Châu Nhuận Phát mới được xem là bản sắc Hồng Kông. Bởi lẽ, hình ảnh Châu Nhuận Phát gần gũi như người bạn của công chúng, người thân trong gia đình mỗi khán giả, sự chân thật đó truyền cảm hứng mãnh liệt trong thời điểm người dân Hồng Kông ngày càng ý thức và đòi hỏi về một giá trị tinh thần mấu chốt: Bản sắc Hồng Kông. 

Nhà nghiên cứu Lin Feng cũng nhận định: “Châu Nhuận Phát hiện diện trong cuộc sống thực của người dân Hồng Kông và không ai xem đứa con trai nhà hàng xóm là biểu tượng của một điều gì đó phi thường cả. Chúng ta có thể suy ra rằng sức hút của ngôi sao Châu Nhuận Phát có liên quan mật thiết đến sự gần gũi của ông với cuộc sống hàng ngày của người dân địa phương. Do đó, người Hồng Kông không phải đang xem một diễn viên đóng vai tiểu sinh được lý tưởng hóa trên màn ảnh, mà họ đang chứng kiến sự trưởng thành của một thanh niên đến từ chính cộng đồng của họ. Châu Nhuận Phát chính là giấc mơ có thực, giấc mơ gần gũi nhất đối với người Hồng Kông”.

Xét riêng trong khía cạnh văn hóa Á Đông, cụ thể là thực tế đời sống Hồng Kông, nơi bị ảnh hưởng sâu sắc (và cả sự kìm hãm) của tư tưởng Nho giáo, sự nghiệp truyền hình thời kỳ đầu của Châu Nhuận Phát còn thúc đẩy bình đẳng giới một cách độc nhất vô nhị trên thế giới. Thông qua các bộ phim đậm chất tiểu sinh hiện đại của Châu Nhuận Phát, đàn ông Hồng Kông bắt đầu coi việc tôn trọng phụ nữ (như Châu Nhuận Phát) mới là đàn ông chân chính, là “chuẩn soái ca” để thu hút các cô gái. Thậm chí, việc có người yêu là một phụ nữ tài ba, tự chủ, tính cách độc đáo lại càng tôn giá trị của đàn ông lên. 

Châu Nhuận Phát - Một ngôi sao rất bình dị

Thập niên 1980, trên truyền hình, hình ảnh Châu Nhuận Phát trên phim luôn yêu các cô gái độc lập, mạnh mẽ, tài ba và thưởng thức những công phá của phái đẹp vào mọi lĩnh vực của đàn ông - thay vì yêu các cô gái yếu đuối, xinh đẹp, dựa vào đàn ông như công chúng vẫn quen thuộc. Điều thú vị là các nhân vật nam chính qua sự thể hiện của Châu Nhuận Phát hấp dẫn và thuyết phục hơn hẳn mẫu đàn ông gia trưởng thường thấy. Ở một xã hội trọng nam khinh nữ đã ăn sâu vào bộ gen của người gốc Hoa, bằng sức ảnh hưởng và tài năng của mình, Châu Nhuận Phát đã truyền cảm hứng để Hồng Kông bước qua “lời nguyền Đông Á”, trở thành một vùng đất cởi mở, văn minh, giao thoa văn hóa và người dân thực sự ý thức về vị thế công dân toàn cầu của mình. 

Trong khi tại Trung Quốc, những vấn đề cốt lõi đặc trưng vùng miền về văn minh, tri thức, sự cởi mở vẫn còn “đậm đà chất địa phương” và đặc biệt vấn đề trọng nam khinh nữ vẫn còn nặng nề đến tận hiện tại. 

Điều cần lưu ý là trong lý thuyết ngôi sao, để duy trì được sức mạnh/địa vị ngôi sao, những thần tượng phải tạo được khoảng cách với công chúng, phải luôn bí ẩn để người ta tò mò, khao khát, muốn chạm tới mà không làm được. Tuy nhiên, Châu Nhuận Phát lại vô cùng giản dị, thân thiện, ăn mặc bình dân, đi lại bằng phương tiện giao thông công cộng và thoải mái chụp ảnh kỷ niệm với người hâm mộ. Cuộc đời của ngôi sao Châu Nhuận Phát không có những khoảnh khắc “sang chảnh” với người khác mà hầu hết là những vai diễn đỉnh cao và những bức ảnh selfie của ông với mọi người trên đường phố, xe bus... 

Sự gần gũi, bình dân đến hồn nhiên của diễn viên Châu Nhuận Phát dường như càng đưa ông đến gần hơn với đỉnh cao của sự nghiệp và vị thế trong giới. Triết lý sống của Châu Nhuận Phát tựa như của một đạo sư đạt đến sự chân thiện: “Nếu bạn có thể làm cho một người khác hạnh phúc, đó cũng chính là phúc phần của bạn. Có rất nhiều bất hạnh đang diễn ra trên trái đất này, và nếu bạn có thể khiến ai đó hạnh phúc hơn trong giây lát thì đó là một điều rất hữu ích”.

Có thể nhận định rằng thành tựu lớn nhất của Châu Nhuận Phát chính là trở thành người đại diện cho một giấc mơ Hồng Kông sống động và truyền cảm hứng cho người Hồng Kông thời hiện đại vươn đến một cuộc sống có ý nghĩa hơn, bên cạnh việc cố gắng kiếm nhiều tiền để thay đổi chất lượng cuộc sống. Hy hữu hơn, sự nghiệp của Châu Nhuận Phát lại góp công lớn trong việc khai phóng con người Hồng Kông. Do đó, không khó hiểu khi sự nghiệp Châu Nhuận Phát còn được giảng dạy trong trường học tại Hồng Kông như một nhân vật tiêu biểu nhất góp phần tạo dựng nên niềm tự hào Hồng Kông. Ông là nghệ sĩ Hồng Kông duy nhất có được vinh dự này.

Nhà phê bình điện ảnh Lê Hồng Lâm: Châu Nhuận Phát ngôi sao luôn giữ gìn phẩm cách

Nói về Châu Nhuận Phát, phải nói về cả sự nghiệp lẫn con người cá nhân của anh, một hình mẫu ngôi sao luôn giữ gìn "phẩm cách" và đạo đức nghề nghiệp, luôn hướng tới công chúng và vì công chúng. Điều này có được, một phần do xuất thân từ tầng lớp lao động nghèo khó đi lên; một phần nữa là do bản lĩnh nghề nghiệp và không bị cuốn vào ánh hào quang phù phiếm của danh vọng. 

Và tôi đặc biệt thích phát ngôn dưới đây của anh: "Đối với tôi, điều khó khăn nhất không phải là kiếm được bao nhiêu tiền mà là làm thế nào để giữ được tâm trí bình thản, dùng phương thức đơn giản để vô ưu vượt qua quãng đời còn lại". Giữa lúc mà hình ảnh "nghệ sĩ" đang xuống thấp chưa từng có trong bối cảnh Việt Nam gần đây, có lẽ quý vị (và các bạn nghệ sĩ) nên đọc cuốn sách này, để hiểu thêm về phẩm cách của một nghệ sĩ, một ngôi sao xuất chúng.

Nguyễn Lê Hiền Vy – đại diện tại Việt Nam của công ty Kingston Technology Hoa kỳ: Cuốn sách khiến ta có cảm hứng sống đẹp hơn

Châu Nhuận Phát - Đại Hiệp Hồng Kông là cuốn sách mà gần đây tôi đã rất nhiệt tình giới thiệu cho bạn bè mình tìm đọc. Và các bạn tôi sau khi đọc xong cũng có chung cảm nhận đó là: cuốn sách khiến họ có cảm hứng sống đẹp và vươn lên tiến thân trong xã hội hơn, nhưng đồng đời cũng nhắc nhớ giữ lại những giá trị tư cách cốt lõi thuộc về: Chân - Thiện - Mỹ. 

Đặc biệt giữa thời đại mà truyền thông đang hô hào đám đông để tâm quá mức vào những thứ lấp lánh bề ngoài của chủ nghĩa tiêu thụ cá nhân, thì cuốn sách giống như một nốt lặng khiến ta chậm rãi suy tư về nhân sinh và những nỗi niềm triết học bình dị như: hạnh phúc nội tại, lựa chọn và đánh đổi, ứng xử trước vinh nhục cuộc đời...

Đạo diễn NSƯT Vũ Thành Vinh

Châu Nhuận Phát là một thần tượng mẫu mực, bởi ông luôn tỏa ra thứ ánh sáng của thiện lương.

Diễn viên điện ảnh Quách Ngọc Ngoan: Châu Nhuận Phát là một bậc đại hiệp

Ở góc độ điện ảnh, Châu Nhuận Phát là một bậc thầy độc đáo trong diễn xuất, đặc biệt với Bản sắc anh hùng của đạo diễn Ngô Vũ Sâm, Châu Nhuận Phát đã trở thành huyền thoại - một hình tượng điện ảnh mang dấu ấn thời đại. Ở góc độ con người, Châu Nhuận Phát là một bậc đại hiệp trọng nghĩa khinh tài, ông vượt trên những hào nhoáng tầm thường để sống bình dị và lan tỏa những điều nhân ái, thiện lương. Cá nhân tôi cũng luôn tránh xa những xô bồ, tụ tập ồn ào, chỉ tập trung cho công việc đóng phim, nên chắc chắn “Phát ca” là thần tượng mẫu mực của tôi.

Nhiếp ảnh gia Khểnh (Trần Đức Thịnh)

Châu Nhuận Phát qua diễn xuất đã tạo nên một kiểu thần tượng rất riêng, nói "chất Châu Nhuận Phát" cũng như đang nói về "chất Hong Kong": nghĩa khí, lãng mạn, phong lưu, hào sảng, văn minh, và đặc biệt là yêu quê hương. Mình không có nhiều thời gian cho sách. Nhưng nếu ráng được, thì chắc chắn phải là cuốn này: Đại Hiệp Hong Kông Châu Nhuận Phát của First News.