Gửi bình luận
Hủy
Gửi
Với văn phong độc đáo, dí dỏm đặc trưng, cuốn sách Thay câu hỏi - Đổi cuộc đời của tác giả Paul Angone không chỉ thú vị, hài hước mà còn đem đến những câu hỏi rất đáng suy ngẫm, những bài học về cuộc sống, về tình yêu, về sự phát triển cá nhân.
[Về tác giả]
Paul Angone là một trong những tác giả rất được yêu mến ở Mỹ thông qua hai cuốn sách là Thay câu hỏi - Đổi cuộc đời và 101 Bí mật của tuổi hai mươi. Không chỉ là tiếng nói dành cho thế hệ các bạn trẻ, Paul cũng là một diễn giả uy tín trong lĩnh vực tư vấn, bồi dưỡng và phát triển nguồn nhân lực trẻ cho các tổ chức và công ty trên toàn thế giới.
[Câu chuyện tuổi thanh xuân]
Những năm tháng khi ta hai mươi và ba mươi tuổi có thể giống nhau một cách kì lạ đúng không? Ít ra đối với tôi là như vậy. Đó là những tháng năm ta thấy bối rối, hoang mang và thường tự hỏi: Làm thế nào mình lại thành ra như vậy?Trước khi bước vào độ tuổi đôi mươi, bạn có bao nhiêu là kế hoạch và ước mơ to lớn mà bạn tin mình sẽ hoàn thành. Đó là những kế hoạch mà bạn đã ấp ủ cả đời. Bạn nuôi dưỡng, trân trọng chúng và thiết tha muốn biến chúng thành hiện thực.
Trong quá trình trưởng thành, chúng ta dành phần lớn đời mình để leo hết nấc thang này đến nấc thang khác. Tiểu học. Trung học. Cố gắng thi vào trường đại học tốt nhất. Chọn ngành học phù hợp nhất. Đạt điểm số cao nhất. Tìm chỗ thực tập thuận lợi nhất. Không ngừng phấn đấu vươn lên. Nhanh hơn! Cao hơn! Đừng nhìn lại! Đừng thắc mắc! Hãy cứ tiếp tục lên lên những nấc thang! Bởi vì thành công luôn ở đâu đó trên kia. Khi leo đến nấc thang cao nhất, mở tung cánh cửa kia, bạn sẽ thấy được công việc mơ ước, ngôi nhà lý tưởng, người bạn đời trong mơ - nói chung là một cuộc đời tuyệt vời, thành công và viên mãn, nơi mà mọi nỗ lực trên “nấc thang” của bạn được tưởng thưởng xứng đáng.
Khi lên đến nấc thang cao nhất sau khi tốt nghiệp đại học và mở tung cánh cửa đó ra, tôi hình dung mình sẽ bước vào một nơi như tập đoàn Google. Đó sẽ là nơi tuyệt đến mức không hề có cảm giác như đang đi làm, nơi tôi sẽ chỉ ngồi nhấm nháp cà phê, chơi banh bàn, giải quyết những vấn đề có ý nghĩa quan trọng và cười cả ngày không vì điều gì cụ thể mà chỉ bởi tôi quá phấn khởi khi được làm việc ở đó.
Thực tế là tôi đã leo hết các bậc thang đó, đạt được thứ hạng tốt, hoàn thành xuất sắc các đợt thực tập. Thế nhưng khi tôi thật sự mở tung cánh cửa ấy và bước vào bên trong, thứ chờ đợi tôi trông không giống Tập đoàn Google mà có vẻ như một tầng hầm trong bộ phim kinh dị của Stephen King phiên bản truyền hình.
Khi đặt những bước chân đầu tiên vào “tương lai của mình” và nghe tiếng cửa sập ngay sau lưng - thứ âm thanh không thể lẫn vào đâu được - tôi bắt đầu khám phá những hành lang u ám, cáu bẩn và gần như tối đen với những chiếc trường kỳ nghiêng ngả, vài chiếc Honda đã hỏng và vô số mì gói. Tất cả những gì tôi có là bộ hồ sơ xin việc, thứ mà tôi đã tận tay gửi đến người quản lý cấp trung đầu hói đang ngồi ở bàn làm việc dưới ánh sáng của chiếc bóng đèn duy nhất, chỉ để nhìn thấy cảnh ông ấy xem lướt qua và cười to như thể tôi vừa kể một câu chuyện đùa lố bịch.
Tôi cảm thấy bối rối, lo sợ và đơn đọc - ước mơ về một tương lai mà ở đó tôi vừa tạo ra được sự khác biệt vừa kiếm được nhiều tiền đã nhanh chóng chuyển thành mong muốn có thể sống qua ngày. Trong những dãy hành lang tăm tối này, thỉnh thoảng tôi vô tình bắt gặp được những thanh niên khác, những người rõ ràng là cũng bối rối như tôi và cũng đang lẩm bẩm “Đây vốn dĩ không phải là nơi tôi muốn đến”.
[Sức mạnh và tầm quan trọng của những câu hỏi hay]
Để tìm được những câu trả lời hay, trước hết chúng ta phải biết đặt những câu hỏi hay. Tôi tin rằng khi chúng ta trong độ tuổi đôi mươi, không có điều gì có tác động mạnh mẽ và quan trọng hơn những câu hỏi mà chúng ta tự đặt ra cho mình. Tất nhiên tôi tin vào quan điểm này rồi - tôi còn viết hẳn một quyển sách về nó kia mà!
Cậu bạn Brent từng kể cho tôi nghe cuộc trò chuyện của cậu ấy với một quý ông cực kỳ thông minh, một chuyên gia trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo và bot tự động. Brent đã hỏi người đàn ông này rằng với sự phát triển của tự động hóa và các công nghệ tinh vi hơn thì ông cho rằng các cô con gái của ông cần phải giỏi điều gì để có thể thành công khi trưởng thành, Người đàn ông trả lời không chút chần chừ: “Khả năng đặt những câu hỏi thực sự hay”.
Brent thường nói rằng đặt được câu hỏi hay là đã giải quyết được một nửa vấn đề. Cậu ấy nói đúng. Khi chúng ta giải quyết các vấn đề trong cuộc sống, không gì quan trọng hơn những câu hỏi mà chúng ta đặt ra cho vấn đề đó.
Theo định nghĩa dễ hiểu của Tiến sĩ Meg Jay, độ tuổi hai mươi là “mười năm định hình” của cuộc đời mỗi người. Đó là khi chúng ta thiết lập hướng đi cho tương lai của mình. Ấy vậy mà trong những năm tháng đó của cuộc đời, tôi luôn thấy con tàu đời mình cứ chạy lòng vòng và va vào tất cả thảy các tảng băng trên biển.
Tôi nghĩ đến một thời điểm nào nó, tất cả chúng ta đều sẽ hiểu rằng cuộc sống “trưởng thành” không hề dễ dàng như những gì được thể hiện trong các tập sách quảng cáo. Sau khi tốt nghiệp đại học và suốt mười năm sau đó, chúng ta có cảm giác như thể mình đang trải qua một cuộc khủng hoảng một-phần-tư-cuộc-đời ngay khi vừa trải qua một cuộc khủng hoảng một-phần-tư-cuộc-đời trước đó. Và chúng ta vẫn chưa hoàn toàn hiểu rõ cuộc khủng hoảng đó thật sự là gì, chỉ biết rằng chúng ta không thể tránh được nó.
Tuy vậy, có một chân lý giúp chúng ta thành công vượt qua chặng đường này. Một sự thật đơn giản mà tôi phải mất cả thập niên để hiểu và thấm thía:
Khi ta còn trẻ, thành công chính là tìm được mục tiêu của đời mình.
Quyển sách tuổi hai mươi của bạn là những trang giấy đầy những vết tẩy xóa và chỉnh sửa. Nó vốn dĩ là như vậy. Thất bại chỉ xuất hiện khi bạn dừng bút, khi bạn quyết định không viết tiếp trang sau mà để cho nó trống trơn trong khi trọng tâm của câu chuyện đời bạn sắp sửa được hé lộ.
Hãy đặt những câu hỏi hay. Đó là câu trả lời duy nhất tôi tìm được. Đó là cách duy nhất để vạch ra chiến lược lèo lái con tàu của mình đi đúng hướng trước khi bạn dong buồm ra khơi. Sau đó, các câu hỏi hay sẽ tiếp tục dẫn đường cho bạn trong suốt hành trình, khi bạn liên tục chỉnh hướng, bẻ lái và nhận định lại tình hình trong lúc con tàu ngày càng tiến sâu vào vùng biển rộng mở.
Nếu không bắt đầu bằng những câu hỏi hay và liên tục tự hỏi mình những câu hỏi đó mỗi khi thôi thúc thích ứng và thay đổi trỗi dậy, làm sao bạn có thể đưa ra những câu trả lời đáng giá? Nếu hành trình của bạn bắt đầu với những nền tảng sai lầm và những câu trả lời không hoàn chỉnh thì cuối cùng bạn cũng sẽ dong buồm lệch hướng và mắc kẹt trên một đảo hoang nào đó giống như nhân vật của Tom Hanks trong phim Cast away (Một mình trên hoang đảo), chỉ có thể la hét với quả bóng chuyền - người bạn duy nhất của bạn khi đó. Điều này không mấy tốt đẹp.
Và tôi cũng muốn nói rằng quá trình này không phải lúc nào cũng dễ dàng. Nó đòi hỏi sự can đảm, tính trung thực và tinh thần vượt khó. Một số câu hỏi được đặt ra và không có câu trả lời trong suốt nhiều năm. Điều đó không có nghĩa là có gì sai, mà chỉ là chưa đến thời điểm bạn tìm được câu trả lời đó mà thôi. Một số câu hỏi bị bỏ dở sẽ khiến bạn chỉ muốn mặc quần đùi gặm chân gà trong công ty suốt một tháng trời và phó mặc con tàu đời mình cho định mệnh. Đó sẽ là quãng thời gian mất phương hướng trong đời,
Mặt khác, nếu không tự đặt ra những câu hỏi này, chúng ta có thể rơi vào cái bẫy của một cuộc sống tự mãn, nơi chúng ta trở nên bằng lòng với cảm giác khổ sở, vì chúng ta không muốn đối mặt với bất kì câu hỏi “khó” nào.
Khi chúng ta bắt đầu tin vào tiếng nói của người chỉ trích hay kẻ hoài nghi, những người luôn cố gắng thuyết phục chúng ta rằng không nên quá kỳ vọng vào một công việc hay cuộc sống có ý nghĩa, thì đó chính là điều đáng sợ nhất. Đó chính là con đường khiến chúng ta chết dần chết mòn. Đừng lo lắng khi bạn vẫn không thể buông bỏ kỳ vọng về một cuộc sống có ý nghĩa. Tôi nghĩ chúng ta nên sống với mục tiêu là tìm được một cuộc sống có mục đích. Bạn nghĩ sao?
[Chữa lành chứng rối loạn ám ảnh so sánh]
Như tôi đã định nghĩa và thảo luận trong quyển 101 Secrets For Your Twenties (tạm dịch: 101 Bí mật của tuổi hai mươi), thế hệ của chúng ta đang phải đối mặt với một loại rối loạn ám ảnh khác - Chứng rối loạn ám ảnh so sánh (Obsessive Comparison Disorder). Và kể từ lần đầu tiên tôi đưa ra khái niệm này, mọi người không ngừng hỏi tôi cách tốt nhất để chữa trị Chứng rối loạn ám ảnh so sánh là gì.
Thật ra thì bạn đang có trong tay một phương thuốc chữa trị tuyệt vời đấy. Khi bạn tìm hiểu những câu hỏi trong cuốn sách này và cố gắng tìm ra những câu trả lời hay nhất, bạn sẽ ngừng lo lắng về những việc người khác làm , vì bạn sẽ phải tập trung vào những gì bạn cần làm. Chứng rối loạn ám ảnh so sánh khiến chúng ta liên tục chạy theo cuộc sống mà những người khác đang xây dựng, còn quyển sách này sẽ giúp bạn xây dựng cuộc sống trong mơ của riêng mình.
Tôi tin rằng mỗi người chúng ta đều có một công thức “Nước xốt độc quyền” - một sự pha trộn của nhiều nguyên liệu khác nhau (như sức mạnh, tài năng, niềm đam mê, kinh nghiệm, v.v.) để cho ra đời một sản phẩm độc nhất vô nhị, mang đến cho thế giới một “món ăn” mà nó rất cần.
Bằng cách đặt ra cho bản thân những câu hỏi trong quyển sách này, bạn đang đặt chân lên hành trình khám phá công thức “Nước xốt độc quyền” của mình. Giống như một đầu bếp bậc thầy khám phá và thử nghiệm cho đến khi tìm ra hương vị tuyệt vời, thứ đang chờ đợi để được khám phá, bạn cũng tìm thấy mục tiêu của đời mình, thứ đang chờ được tìm thấy.
[Cách đọc quyển sách này]
Trong mười năm qua, tôi đã viết sách, học hỏi, nghiên cứu và dành cả đời mình để hỗ trợ các bạn trẻ tìm ra những câu trả lời có thể giúp họ thật sự sống một cuộc đời thành công và ý nghĩa. Hành trình nỗ lực tìm kiếm những câu trả lời đúng luôn đưa tôi về với việc đặt những câu hỏi đúng.
Đề nghị của tôi là bạn hãy đọc qua quyển sách này một lần mà không cần dừng lại quá nhiều để trả lời từng câu hỏi. Bạn chỉ cần cảm nhận quyển sách, những câu hỏi, câu chuyện và ý tưởng trong đó, trước khi nghiền ngẫm sâu hơn và cố gắng trả lời các câu hỏi một cách trọn vẹn. Bạn có thể dừng lại để ghi chú một vài chỗ, nhưng hãy tiếp tục đọc. Đừng luẩn quẩn ở một câu hỏi nào đó, để có thể đọc hết quyển sách.
Sau đó, bạn hãy đọc lại từ đầu và bắt đầu tìm cho ra các câu trả lời, đặc biệt là những câu hỏi liên quan đến “nước xốt độc quyền”. Nếu bạn bắt đầu suy ngẫm từng câu hỏi và thấy chúng khó trả lời hơn bạn nghĩ thì thật tuyệt vời! Điều đó rất bình thường. Nó có nghĩa là bạn đang thực hiện việc này một cách nghiêm túc và chú tâm.
[Tình yêu của tôi bắt nguồn từ nỗi bất an hay từ sự mạnh mẽ?]
Điểm khác biệt là gì?
Tình yêu bắt nguồn từ nỗi bất an thì đòi hỏi, còn tình yêu đến từ sự mạnh mẽ thì cho đi.
Tình yêu bắt nguồn từ nỗi bất an khiến bạn không muốn nhìn thấy người khác thành công hơn mình. Tình yêu bắt nguồn từ sự mạnh mẽ thì thôi thúc bạn lắng nghe thành công của người khác và là người đầu tiên chúc mừng họ.
Người yêu thương bằng nỗi bất an sẽ hỏi: “Anh có thể làm gì cho tôi?”. Trong khi người yêu thương bằng sự mạnh mẽ nói: “Tôi có thể làm gì cho anh?”.
Bạn nên đặt câu hỏi này cho các mối quan hệ bạn bè, yêu đương, hôn nhân, v.v.
Nếu “tình yêu” của bạn đến từ nỗi bất an, nó sẽ chỉ biết đòi hỏi. Đây có thể là hình thức thao túng người khác tồi tệ nhất.
Còn khi ai đó yêu thương bằng sự mạnh mẽ, họ biết mình là ai và họ có một chiếc bình tình yêu đầy tràn để trao cho bạn mà không đòi hỏi bạn dù chỉ một ly nước.
Tôi tin lúc này bạn có thể nghĩ về những người mà bạn đã gặp trong đời và xác định ai là người yêu thương bằng sự mạnh mẽ và tình yêu của ai bắt nguồn từ nỗi bất an.
Có quá nhiều người yêu thương trong bất an, và đó không phải tình yêu thương đích cực.
[Người khác nhìn thấy tôi sống hết mình nhất vào lúc nào?]
Đôi khi chúng ta không cho chính mình sự tưởng thưởng mà chúng ta xứng đáng được nhận, vì chúng ta cho rằng một vài chiến tích vẻ vang nào đó của mình là không đáng kể. Chúng thật sự đáng kể cả đất, và đôi khi chỉ có người không đứng lọt thỏm giữa khu rừng mới có thể chỉ cho bạn những cái cây.
Hãy chọn ra hai, ba người gần gũi nhất với bạn và hỏi xem họ nhìn thấy bạn sống hết mình nhất và thành công nhất vào lúc nào. Bạn có thể sẽ ngạc nhiên với câu trả lời của họ đấy. Hãy ghi lại những điều họ nói.
[Tôi thường lãng phí nhiều thời gian nhất cho những việc gì?]
Thời gian là loại hàng hóa có giá trị nhất mà bạn có, đặc biệt khi bạn đang ở độ tuổi đôi mươi.
Lúc này, khi đã có ba con, tôi mới thấu hiểu hơn bao giờ hết tầm quan trọng của việc quản lý thời gian. Điều này không có nghĩa là tôi phải làm việc hiệu quả vào mọi thời điểm trong ngày, mà có nghĩa là nếu tôi chỉ có hai giờ để hoàn thành một công việc nào đó thì tốt nhất là tôi nên bắt tay vào làm ngay!
Thời gian rảnh bị lãng phí là thời gian vô cùng đắt giá.
Bạn có thói quen biến năm phút mà bạn định dành cho mạng xã hội thành một giờ đồng hồ? Bạn luôn có một danh sách mười chương trình phải xem? Bạn sử dụng quỹ thời gian của mình như thế nào? Đã đến lúc phải kiểm kê quỹ thời gian trong một ngày của bạn rồi đấy.
Trung bình mỗi ngày, bạn lãng phí bao nhiêu thời gian vào những việc không tăng thêm giá trị cho cuộc sống hoặc không giúp bạn phát triển? Hãy trả lời thật trung thực. Sau đó, hãy nhân lượng thời gian lãng phí mỗi ngày cho bảy thì bạn sẽ biết mình lãng phí bao nhiêu thời gian mỗi tuần.
Nếu bạn thường cảm thấy không có đủ thời gian để theo đuổi ước mơ của mình, thì đây có thể chính là lí do.
Ước mơ không tan tành vì bạn thiếu nguồn lực hay cơ hội; chúng âm thầm bị giết chết vì bạn bị phân tâm và thiếu tập trung.
Tuần này, hãy thử từ bỏ một việc khiến bạn lãng phí nhiều thời gian nhất. Như thế là bạn vừa nhận được một món quà thời gian rồi đấy.
[Lời kết]
Cuốn sách Thay câu hỏi - Đổi cuộc đời khép lại với câu hỏi thứ 101, nhưng những băn khoăn, trăn trở, suy nghĩ của độc giả về nội dung của cuốn sách có thể kéo dài một tháng, một năm, thậm chí thay đổi một đời người. Đối với bản thân mình, đây là một trong những cuốn sách đem lại nhiều giá trị và ý nghĩa nhất trong năm, và chắc chắn mình sẽ còn đọc đi đọc lại trong thời gian dài vì những giá trị trường tồn mà nó mang lại.
Review chi tiết bởi: Dương Đỗ - Bookademy
Hình ảnh: Bảo Nhi - Bookademy
