Thai giáo - Cần dạy con yêu thương từ trong bụng mẹ

LTS: Ai trong chúng ta khi gieo mầm cũng mong ước, chờ đợi đến ngày mầm non phát triển thành cây xanh tươi tốt, mang đến sức sống cho đời. Và khi gieo mầm yêu thương, chúng ta cũng sẽ gặt hái những cảm xúc tốt đẹp, niềm vui và niềm hạnh phúc. Đối với các bậc làm cha làm mẹ, khi vừa bắt đầu hoài thai đứa con yêu dấu của mình thì ngay tức khắc một tình yêu mênh mông tuôn tràn như suối nguồn vô tận.

Người mẹ chính là tấm gương soi đối với trẻ

Khao khát được yêu thương, nhu cầu được vỗ về đã trở thành bản năng không thể thiếu của con người. Chính vì vậy mà trên thế giới có không biết bao nhiêu tác phẩm ca ngợi tình cảm yêu thương và sự gắn bó giữa con người với con người, đặc biệt là tình mẫu tử. Tình cảm yêu thương giúp xóa nhòa mọi ranh giới, xóa bỏ mọi bất công, bạo tàn, giúp con người xích lại gần nhau hơn, sẻ chia cho nhau nhiều hơn.

Tình yêu thương của bố mẹ còn giúp con cái hình thành cảm xúc tích cực, nhờ đó nhân cách và tâm lý của trẻ phát triển một cách toàn diện nhất. Theo nhà tâm lý học N. Bianda, sự âu yếm vuốt ve và tình thương là những yếu tố quan trọng giúp con lớn lên với một nhân cách lành mạnh, tự tin và biết quý trọng bản thân.

Đã có rất nhiều công trình nghiên cứu về tình cảm yêu thương, gắn bó giữa cha mẹ và con cái thông qua việc dõi theo mối quan hệ này. Họ nhận thấy tình thương yêu của cha mẹ dành cho con cái những năm đầu đời ảnh hưởng sâu sắc đến sức khỏe tinh thần của trẻ sau này. Ngay cả trong giai đoạn phôi thai, khoa học cũng đã chứng minh rằng thai nhi đã có những phản ứng nhất định trước tâm trạng, xúc cảm của người mẹ. Lời ăn tiếng nói của người mẹ, hơi thở của mẹ, trạng thái tinh thần và cả tâm hồn người mẹ đã đi sâu vào tiềm thức và dần hình thành nên tâm hồn, tính cách của đứa con.

Nhà phân tâm học người Pháp Serge Lebovici, chủ tịch Hiệp hội Phân tâm học Quốc tế là người rất tâm huyết với mảng phân tâm học trẻ em. Ông đã có những nghiên cứu về vai trò của tình cảm và cảm xúc ở người mẹ đối với đứa con của mình. Ông cho rằng hành vi của đứa trẻ gắn liền với sự chăm sóc của người mẹ.

Từ lúc mới sinh, trẻ đã bị thu hút bởi mùi da thịt và hơi ấm của mẹ. Cách trẻ tìm bầu vú và dòng sữa mẹ, say sưa nhìn vào khuôn mặt mẹ, dụi đầu vào lòng mẹ hay rúc vào cánh tay mẹ rồi an tâm chìm vào giấc ngủ say nồng chứng tỏ trẻ cảm nhận được tình yêu của mẹ từ rất sớm.

Ông cũng cho rằng đứa trẻ sớm nhận biết nhịp đập trái tim của người mẹ, giọng nói của người mẹ. Trẻ sẽ nín khóc khi ngửi được mùi mồ hôi, nghe được lời vỗ về của mẹ và nhất là được áp vào ngực trái của mẹ, là nơi trái tim mẹ đập với từng nhịp êm ái thân quen mà trẻ đã từng nghe khi còn ở trong bụng mẹ. Ông kết luận rằng đứa trẻ ghi nhận dấu ấn của người mẹ, sẽ cảm thấy bất an khi người mẹ buồn mặc dù người mẹ không cố tình thể hiện cảm xúc. Sự cảm nhận của đứa trẻ không chỉ thông qua nhận thức mà ở sâu thẳm trong vô thức. Trước nỗi buồn và sự lo âu của mẹ, trẻ nhũ nhi biểu lộ thông qua sự khó chịu, biếng ăn, khóc lóc…

Trong công trình nghiên cứu về mối quan hệ mẹ con, ông Donald Winnicott, nhà phân tâm học người Anh cho rằng đứa trẻ từ lúc mới sinh ra đã cần đến sự chăm sóc nhẹ nhàng và tình cảm trìu mến của mẹ. Dù không hiểu được lời mẹ nói nhưng trẻ vẫn cảm nhận được tình yêu thương thông qua ánh mắt, lời nói, cử chỉ quan tâm sâu sắc của mẹ.

Ông đã có những nghiên cứu đối với những đứa con của các bà mẹ bận rộn. Khi người mẹ chịu quá nhiều áp lực công việc, chăm sóc con với thái độ vội vã, thiếu ân cần để tranh thủ lo việc khác thì đứa trẻ sẽ phản ứng bằng cách từ chối ăn, nôn ói, bứt rứt, khóc đêm… Có những trẻ không biểu hiện ngay tức thì thái độ này nhưng cảm xúc khó chịu sẽ dồn nén và trẻ sẽ bộc lộ vào một thời điểm khác bằng một số hành vi bướng bỉnh.

Ông cho rằng người mẹ đóng vai trò là tấm gương soi đối với trẻ, trẻ luôn tìm cách đáp trả lại những tín hiệu giao tiếp của mẹ. Trẻ nhìn vào ánh mắt mẹ trìu mến dành cho mình và phản ứng lại bằng sự thoải mái, dễ chịu. Trẻ cười khi nhìn thấy nét mặt tươi cười của mẹ, trẻ cũng cảm nhận nỗi buồn khi mẹ buồn bã… Và trẻ có thể có những phản ứng đáp trả khác như ngọ nguậy tay chân, vùng vẫy, khóc lóc…

Ông kết luận rằng người mẹ có thể truyền tải trạng thái tinh thần, tình cảm đến với con không chỉ bằng thị giác mà bằng tất cả các giác quan khác như thính giác, khứu giác… và bằng chính tâm lý, trạng thái tinh thần của người mẹ.

Yêu thương là hạt giống tâm hồn để trẻ phát triển toàn diện

Cảm xúc là công cụ biểu hiện của tình cảm. Xúc cảm của người mẹ có vai trò rất quan trọng đối với đứa trẻ, nhất là những năm tháng đầu đời. Sự biểu hiện cảm xúc của người mẹ tạo nên sự gắn bó mẹ con, ảnh hưởng lớn tới sự phát triển nhân cách, tâm lý của trẻ sau này. Có thể nói người mẹ là sợi dây liên kết đầu tiên của đứa trẻ khi mới bắt đầu tượng hình, tạo nên cảm xúc cho con ngay từ khi còn trong thai. Việc người mẹ liên tục lặp lại một cách đa dạng các cảm xúc yêu thương đã dần dần khiến tình cảm mẹ con trở nên khắng khít.

John Bowlby, nhà tâm lý học người Anh, đã có những nghiên cứu về sự gắn bó giữa mẹ và con, về nhu cầu và khao khát được yêu thương của trẻ. Ông khẳng định rằng tình cảm, sự chăm sóc, gần gũi của người mẹ tạo cảm giác an tâm giúp trẻ phát triển. Ngược lại những đứa trẻ sống trong môi trường thiếu tình cảm yêu thương, bị tách rời khỏi mẹ sẽ sống trong cảm giác lo âu, dễ rơi vào trầm cảm và dễ mắc một số bệnh tâm lý.

Một số nhà khoa học Pháp cũng đã làm thử nghiệm trên những con khỉ con. Họ đặt những con gấu bông mềm mại, êm ái vào chuồng của những con khỉ con và nhận thấy những con khỉ con rất thích thú, luôn tìm cách tựa vào những con thú bông này. Kết quả là những con khỉ ấy tỏ ra lanh lợi và phát triển nhanh hơn rất nhiều so với những con khỉ con mà trong chuồng không có gấu bông.

Có thể nói cảm xúc của người mẹ là điều vô cùng quan trọng trong việc thai giáo. Rất nhiều bà mẹ ý thức được việc nghe nhạc rất có lợi đối với thai nhi nên đã thu thập rất nhiều đĩa nhạc – hát ru Việt Nam, nhạc Beethoven, Mozart… Tuy nhiên, cho thai nhi nghe nhạc đúng cách là điều mà không phải bố mẹ nào cũng biết.

Yêu thương là cảm xúc nhiệm màu để những ông bố bà mẹ tương lai nâng niu mầm sống. Khi gieo yêu thương bằng sự trìu mến và tình cảm chân thành, chắc hẳn chúng ta sẽ gặt hái được kết quả diệu kỳ của thai giáo. Hãy gởi đến đứa con yêu dấu những thông điệp yêu thương đúng cách xuất phát từ cảm xúc sâu lắng nhất, đó sẽ là hạt giống tâm hồn để trẻ phát triển toàn diện cả về nhân cách lẫn tâm lý sau này.

Trích sách Thai giáo - Phương pháp khoa học dạy con từ trong bụng mẹ