Streampunks – Kẻ nổi loạn định dạng lại ngành truyền thông

Những câu hỏi này sẽ được dần trả lời trong cuốn sách Streampunks – Kẻ nội loạn định dạng lại ngành truyền thông do Robert Kuncl & Maany Peyvan chấp bút. Cuốn sách trình bày cách mà YouTube và những nhà sáng tạo (creator) thay đổi ngành truyền thông hiện nay ra sao, và đưa ra những bí quyết để một tay mơ với khát vọng phát triển sự nghiệp của mình nhờ vào nền tảng YouTube có thể học hỏi.

Từ “Kẻ nổi loạn định dạng lại ngành truyền thông” kể câu chuyện của những người sáng tạo video ở nhiều nền văn hóa khác nhau, những người vượt qua các tiêu chuẩn truyền thống để xây dựng một làn sóng truyền hình tiếp theo, khai sáng và thu hút người xem bằng những thông điệp gần gũi, thẳng thắn.

Dưới ngòi bút của Robert Kyncl (giám đốc kinh doanh YouTube) và Maany Peyvan (chuyên viết các nội dung truyền thông xã hội), cuốn sách bắt đầu kể lại sự kiện từ năm 2007, khi chàng thanh niên Tyler Oakley nhập học đại học Michigan. Từ ký túc xá, Tyler bắt đầu ghi hình bằng chiếc webcam độ phân giải thấp với chiếc giường ngay sau lưng. Anh chia sẻ những câu chuyện về tuần đầu tiên vào đại học, chỗ ở trong ký túc xá… trên YouTube và chia sẻ tới một vài người bạn.

Vài năm sau đó, Tyler Oakley được tạp chí Time bình chọn là “Người có ảnh hưởng nhất Internet”, với kênh YouTube của anh có 7,9 triệu fan, thu hút 620 triệu lượt xem. Tyler cũng từng được diện kiến vợ chồng cựu tổng thống Obama. Cuốn hồi ký của anh là một trong những cuốn sách bán chạy nhất về đề tài LGBT. Tyler trở thành “vlogger” thành công điển hình từ YouTube và có sức ảnh hưởng, thu hút lớn với xã hội.

Giờ đây, nền tảng YouTube có 2 tỉ người dùng hàng tháng, 5 tỉ video được xem mỗi ngày, phổ biến trên 80 ngôn ngữ và 91 quốc gia… Không ai có thể nghi ngờ về sức ảnh hưởng của nền tảng này đến toàn bộ ngành truyền thông giải trí.

Sau một thập niên hoạt động, YouTube đã thay đổi quyền lực phân phối nội dung của cơ quan, doanh nghiệp độc quyền phát triển và khai thác nội dung truyền thông trước đây. YouTube cũng định nghĩa lại thế nào là người nổi tiếng và ai có thể trở thành người nổi tiếng, thay đổi cách chúng ta xem tin tức, đem đến những đề tài phong phú dường như nằm ngoài tầm hiểu biết của bất cứ giám đốc sản xuất chương trình nào.

Cuộc “cách mạng” thực sự cho ngành truyền thông mà YouTube tạo ra nằm ở tính chất “dân chủ hóa” trong sáng tạo và phân phối nội dung: quyền lựa chọn nội dung nằm ở người dùng, và bất cứ ai cũng có thể sản xuất nội dung, cung cấp, chia sẻ trên nền tảng này.

Các YouTuber không đơn thuần là những người gặt hái thành công sau một đêm, họ đã xây dựng nền móng cho sự nghiệp YouTuber của mình khá nhiều năm bằng những nỗ lực không ngừng nghỉ. “Bản tính gần gũi, thân tình, khả năng tạo ra và nuôi dưỡng cộng đồng hâm mộ, xu hướng mang đến quan điểm mới, đa dạng.”

Khái niệm “Streampunks” không chỉ đề cập đến những nhà sản xuất nội dung cá nhân. Sự xuất hiện của YouTube đã mở ra rất nhiều cơ hội và mô hình kinh doanh mới cho cả những đội ngũ và tổ chức chuyên nghiệp.

Ví dụ như Patreon với mô hình “1.000 người hâm mộ đích thực” để ủng hộ những nghệ sĩ, nhà sáng tạo tự do mà họ yêu thích; Vice, Storyful và the New Business với mô hình tin tức video; ông bầu “mát tay” của Justin Bieber - Scooter Braun xây dựng lại mô hình “lăng-xê” các nghệ sĩ trẻ bằng mạng xã hội mà không cần hãng đĩa; K-pop đã tận dụng YouTube để thúc đẩy làn sóng Hàn lưu (Hallyu).

Năm 2019 được xem là năm của influencer marketing, và xu hướng này sẽ còn tiếp diễn trong thời gian tới. Khả năng sáng tạo nội dung độc đáo của mỗi người là một công cụ quan trọng của mỗi nhãn hàng và thương hiệu. Việc tìm hiểu căn cơ cách mà các nền tảng xã hội, trong đó có YouTube đang vận hành như thế nào, là một cách hữu hiệu để mỗi cá nhân, tổ chức hay doanh nghiệp có thể tận dụng nền tảng này trong công việc kinh doanh hay cuộc sống của mình.